امروزه جهان با بحران منابع انرژي مواجه است و منابع محدود سوخت سنگواره اي قادر به پاسخگويي به تقاضاي رو به افزايش انرژي نميباشد. اين مسأله با افرايش قيمت سوخت سنگواره اي و آلودگي محيط زيستي همزمان است و محققان را به جستجوي منابع جايگزين انرژي و استفاده از ســوخت هـاي جـايگزين بـه جـاي نفـت و مشتقات آن كه تجديدپذير، ايمن و غير آلوده كننده باشند ترغيب مينمايد. بخصوص در موتورهاي ديزل كه به عنوان يك بخش اساسي در تأمين نيروي محركه و اصلي ترين مصرف كننده هاي سوخت سنگواره اي مي باشند. منابع انرژي زيستي از مدتها قبل شناخته شده بود و بشر همواره از آن سود ميجسته است، اما امروزه اين انرژيها به صورتهاي جديدتري وارد عرصه شده اند كه از آن جمله ميتوان به سوختهاي زيستي اشاره كرد. سوخت زيستي يكي از منابع زيست توده است، كه اكسيژن دار، غير سمي، زيست دوست و تجزيه پذير است. سوخت زيستي ديزلي، استرهاي اسيد چرب است كه از روغنهاي گياهي يا چربيهاي حيواني توليد شده و به عنوان سوخت در موتورهاي ديزل قابل استفاده است. با استفاده از اين سوخت در موتور اشتعال تراكمي ميزان توليد بسياري از آلايندهها كاهش خواهد يافت. به دليل وجود تقريبا 10 درصد اكسيژن در ساختار آن در حين استفاده از اين سوخت در مقايسه بـا زمان استفاده از سوخت ديزل، ميزان هيدروكربنهاي نسوخته و coكاهش قابل ملاحظه خواهد يافت. با توجه به اينكه يكي از اصلي¬ترين عوامل در زمينه جايگزيني سوخت، صرفه اقتصادي ماده خام اوليه مي¬باشد و همچنين واردات مواد خام اوليه، آماده سازي شرايط لازم براي كشت گونه¬هاي روغني غير بومي مانند جاتروفا، بادام زميني، پنبه دانه، گل آفتاب گردان و غيره مستلزم هزينه¬هاي بالايي مي باشد، لذا با استفاده از گونه¬هاي بومي، مي¬توان هزينه¬هاي توليدي را به ميزان زيادي كاهش داد. در اين كار تحقيقاتي با بررسي گونه¬هاي زيستي بومي ايران، گياه چلغوزه، به عنوان الگويي بهينه، با صرفه و امكان پذير به منظور توليد انبوه بيوسوخت در سطح كشور معرفي شده است. اين گياه به وفور در بخش هاي شرقي و شمال شرقي كشور بخصوص در شهر هاي خراسان شمالي و جنگل هاي شيروان و ارتفاعات هم مرز با افغانستان و همچنين در نواحي از سيستان موجود بوده و با محتواي روغن نزديك 60 درصد داراي پتانسيل بالاي توليد انبوه بيوسوخت مي¬باشد. شايان ذكر است تاكنون تحقيقي بر روي ويژگي¬هاي سوختي روغن اين دانه صورت نگرفته است همين امر موجبات اين اختراع را فراهم آورده است. در اين تحقيق براي اولين بار با ارائه اطلاعات از درصد روغن، ميزان بيوسوخت توليدي و داده¬هاي كنترل كيفي سوخت زيستي از دانه چلغوزه (از قبيل نقطه اشتعال، ويسكوزيته سينماتيكي، چگالي، محتواي آب،‌عدد اسيدي،‌ خاكستر سولفات و ...) و همچنين ارائه نتايج استفاده از آن در موتور، مرجعي غني در مسير محققان آينده اين مرزو بوم قرار داده شده و سياست گذاري¬هاي مربوطه را به سمت و سوي استفاده بيشتر از منابع خام داخلي و پتانسيل¬هاي شناخته شده سوق دهد. در ايران تحقيقات در زمينه بيوسوخت هنوز در قالب تكيه بر منابع بومزاد قرار نگرفته است. با وجود اينكه تكنولوژي توليد بيوسوخت در دنيا در حال پيشرفت چشمگيري است اما در ايران به دليل قيمت پايين سوخت¬هاي فسيلي و محدوديت سطح زير كشت منابع روغني، تحقيقات در زمينه بيوسوخت به صورت پراكنده و محدود انجام شده است. البته مطالعات معدود انجام گرفته نيز بر روي گياهاني متمركز شده¬اند كه از نظر اندوخته غذايي غني بوده و در كشور مورد مصرف خوراكي قرار مي¬گيرند) مثل آفتاب گردان،‌ سويا،‌ گلرنگ،‌ كلزا،‌ منداب،‌ نخل(. اين منابع نه تنها سطح زير كشت قابل ملاحظه¬اي در ايران ندارند،‌ بلكه به عنوان عامل اصلي و اساسي در تامين نياز روغن خوراكي ايران محسوب مي¬شوند. از نظر اقتصادي نيز قابل رقابت با منابع سوخت فسيلي نبوده و توليد چنين سوخت¬هايي علي رغم اثرات مثبت محيط زيستي، با شكست اقتصادي همراه خواهد بود. همين امر لزوم انجام تحقيقات كاربردي و توسعه¬اي را، به ويژه به صورت متمركز برمواد خام بومي ايران محرز مي¬دارد. به عبارت ديگر، مرور پيشينه تحقيق نشان مي¬دهد كه خلاء انجام تحقيقات كاربردي در مورد انتخاب ماده خام با صرفه براي توليد بيوسوخت به وضوح به چشم مي¬خورد. لذا استفاده از منابع انرژي¬ تجديدپذير به منظور كاهش انتشار آلاينده¬هاي محيط زيستي منتج از وسايل نقليه، استفاده از سوخت¬هاي زيستي پاك جايگزين گازوئيل در موتورهاي احتراق ديزلي، بهره¬گيري از پتانسيل¬هاي موجود در كشور براي تامين مواد خام اوليه توليد سوخت زيستي، شناسايي منابع گياهي روغني بومي ايران، انتخاب جايگزين بومي به منظور كاهش وابستگي به واردات مواد اوليه از ساير كشورها، انتخاب گونه¬ي مقاوم به شرايط كشت و كم آبي، انتخاب گونه¬ي¬ روغني غير خوراكي به عنوان ماده اوليه توليد سوخت، انتخاب گونه گياهي مقرون به صرفه¬ به منظور توليد سوخت زيستي صنعتي از نظر محتواي روغن در اين طرح مورد نظر قرار گرفته و حاصل شده است. در اين تحقيق پس از انجام فرايند استخراج روغن از دانه (55-60 درصد)، ابتدا سوخت زيستي بـا اسـتفاده از روغـن چلغوزه توليد شد و پس از انجام آناليز كاروماتوگرافي گازي، خصوصيات مهم سوخت توليـد شـده انـدازه گيـري گرديد. خواص اندازه گيري شده با استاندارد بين المللي ASTM D-6751 مطابقت داده شـد و پـس از اطمينـان از اسـتاندارد بـودن سوخت توليد شده، عملكرد و آلايندگي آن روي موتور تك سيلندر بدون هيچگونه اصلاح و يا تغييري در اجزاء موتـور، بـا اسـتفاده از تركيبـات ديزل و سوخت زيستي (توليد شده در آزمايشگاه انرژيهاي نو دانشگاه اروميه) در آزمايشگاه مركزي تحقيقات موتور دانشگاه اروميه در شرايط استاندارد تحت 6 مرحله بارگذاري از شرايط بدون بار تا بارگذاري كامل در شرايط دور ثابت(1500 rpm)، در موتور تك سيلندر با چندين مرتبه تكرار پذيري جهت اطمينان از صحت نتايج مورد آزمايش و ارزيابي قرار گرفت. كاهش گازهاي آلاينده خروجي از اگزوز و همچنين عملكرد مشابه با سوخت ديزل در بارگذاريهاي مختلف، بيانگر توانايي تبديل اين سوخت به يك اختراع و محصول تجاري مي باشد.

امروزه جهان با بحران منابع انرژي مواجه است و منابع محدود سوخت سنگواره اي قادر به پاسخگويي به تقاضاي رو به افزايش انرژي نميباشد. اين مسأله با افرايش قيمت سوخت سنگواره اي و آلودگي محيط زيستي همزمان است و محققان را به جستجوي منابع جايگزين انرژي و استفاده از ســوخت هـاي جـايگزين بـه جـاي نفـت و مشتقات آن كه تجديدپذير، ايمن و غير آلوده كننده باشند ترغيب مينمايد. بخصوص در موتورهاي ديزل كه به عنوان يك بخش اساسي در تأمين نيروي محركه و اصلي ترين مصرف كننده هاي سوخت سنگواره اي مي باشند. منابع انرژي زيستي از مدتها قبل شناخته شده بود و بشر همواره از آن سود ميجسته است، اما امروزه اين انرژيها به صورتهاي جديدتري وارد عرصه شده اند كه از آن جمله ميتوان به سوختهاي زيستي اشاره كرد. سوخت زيستي يكي از منابع زيست توده است، كه اكسيژن دار، غير سمي، زيست دوست و تجزيه پذير است. سوخت زيستي ديزلي، استرهاي اسيد چرب است كه از روغنهاي گياهي يا چربيهاي حيواني توليد شده و به عنوان سوخت در موتورهاي ديزل قابل استفاده است. با استفاده از اين سوخت در موتور اشتعال تراكمي ميزان توليد بسياري از آلايندهها كاهش خواهد يافت. به دليل وجود تقريبا 10 درصد اكسيژن در ساختار آن در حين استفاده از اين سوخت در مقايسه بـا زمان استفاده از سوخت ديزل، ميزان هيدروكربنهاي نسوخته و coكاهش قابل ملاحظه خواهد يافت. با توجه به اينكه يكي از اصلي¬ترين عوامل در زمينه جايگزيني سوخت، صرفه اقتصادي ماده خام اوليه مي¬باشد و همچنين واردات مواد خام اوليه، آماده سازي شرايط لازم براي كشت گونه¬هاي روغني غير بومي مانند جاتروفا، بادام زميني، پنبه دانه، گل آفتاب گردان و غيره مستلزم هزينه¬هاي بالايي مي باشد، لذا با استفاده از گونه¬هاي بومي، مي¬توان هزينه¬هاي توليدي را به ميزان زيادي كاهش داد. در اين كار تحقيقاتي با بررسي گونه¬هاي زيستي بومي ايران، گياه كلخونگ، به عنوان الگويي بهينه، با صرفه و امكان پذير به منظور توليد انبوه بيوسوخت در سطح كشور معرفي شده است. اين گياه به وفور در بخش هاي غربي و شمال غربي موجود بوده و خواستگاه اصلي آن ايلام ، كردستان، چهارمهال و استان هاي همجوار آنها بوده و با محتواي روغن 35 درصد داراي پتانسيل بالاي توليد انبوه بيوسوخت مي¬باشد. شايان ذكر است تاكنون تحقيقي بر روي ويژگي¬هاي سوختي روغن اين دانه صورت نگرفته است همين امر موجبات اين اختراع را فراهم آورده است. در اين تحقيق براي اولين بار با ارائه اطلاعات از درصد روغن، ميزان بيوسوخت توليدي و داده¬هاي كنترل كيفي سوخت زيستي از اين دانه (از قبيل نقطه اشتعال، ويسكوزيته سينماتيكي، چگالي، محتواي آب،‌عدد اسيدي،‌ خاكستر سولفات و ...) و همچنين ارائه نتايج استفاده از آن در موتور، مرجعي غني در مسير محققان آينده اين مرزو بوم قرار داده شده و سياست گذاري¬هاي مربوطه را به سمت و سوي استفاده بيشتر از منابع خام داخلي و پتانسيل¬هاي شناخته شده سوق دهد. در ايران تحقيقات در زمينه بيوسوخت هنوز در قالب تكيه بر منابع بومزاد قرار نگرفته است. با وجود اينكه تكنولوژي توليد بيوسوخت در دنيا در حال پيشرفت چشمگيري است اما در ايران به دليل قيمت پايين سوخت¬هاي فسيلي و محدوديت سطح زير كشت منابع روغني، تحقيقات در زمينه بيوسوخت به صورت پراكنده و محدود انجام شده است. البته مطالعات معدود انجام گرفته نيز بر روي گياهاني متمركز شده¬اند كه از نظر اندوخته غذايي غني بوده و در كشور مورد مصرف خوراكي قرار مي¬گيرند) مثل آفتاب گردان،‌ سويا،‌ گلرنگ،‌ كلزا،‌ منداب،‌ نخل(. اين منابع نه تنها سطح زير كشت قابل ملاحظه¬اي در ايران ندارند،‌ بلكه به عنوان عامل اصلي و اساسي در تامين نياز روغن خوراكي ايران محسوب مي¬شوند. از نظر اقتصادي نيز قابل رقابت با منابع سوخت فسيلي نبوده و توليد چنين سوخت¬هايي علي رغم اثرات مثبت محيط زيستي، با شكست اقتصادي همراه خواهد بود. همين امر لزوم انجام تحقيقات كاربردي و توسعه¬اي را، به ويژه به صورت متمركز برمواد خام بومي ايران محرز مي¬دارد. به عبارت ديگر، مرور پيشينه تحقيق نشان مي¬دهد كه خلاء انجام تحقيقات كاربردي در مورد انتخاب ماده خام با صرفه براي توليد بيوسوخت به وضوح به چشم مي¬خورد. لذا استفاده از منابع انرژي¬ تجديدپذير به منظور كاهش انتشار آلاينده¬هاي محيط زيستي منتج از وسايل نقليه، استفاده از سوخت¬هاي زيستي پاك جايگزين گازوئيل در موتورهاي احتراق ديزلي، بهره¬گيري از پتانسيل¬هاي موجود در كشور براي تامين مواد خام اوليه توليد سوخت زيستي، شناسايي منابع گياهي روغني بومي ايران، انتخاب جايگزين بومي به منظور كاهش وابستگي به واردات مواد اوليه از ساير كشورها، انتخاب گونه¬ي مقاوم به شرايط كشت و كم آبي، انتخاب گونه¬ي¬ روغني غير خوراكي به عنوان ماده اوليه توليد سوخت، انتخاب گونه گياهي مقرون به صرفه¬ به منظور توليد سوخت زيستي صنعتي از نظر محتواي روغن در اين طرح مورد نظر قرار گرفته و حاصل شده است. در اين تحقيق پس از انجام فرايند استخراج روغن از دانه (35 درصد)، ابتدا سوخت زيستي بـا اسـتفاده از روغـن كلخونگ توليد شد و پس از انجام آناليز كاروماتوگرافي گازي، خصوصيات مهم سوخت توليـد شـده انـدازه گيـري گرديد. خواص اندازه گيري شده با استاندارد بين المللي ASTM D-6751 مطابقت داده شـد و پـس از اطمينـان از اسـتاندارد بـودن سوخت توليد شده، عملكرد و آلايندگي آن روي موتور تك سيلندر بدون هيچگونه اصلاح و يا تغييري در اجزاء موتـور، بـا اسـتفاده از تركيبـات ديزل و سوخت زيستي (توليد شده در آزمايشگاه انرژيهاي نو دانشگاه اروميه) در آزمايشگاه مركزي تحقيقات موتور دانشگاه اروميه در شرايط استاندارد تحت 6 مرحله بارگذاري از شرايط بدون بار تا بارگذاري كامل در شرايط دور ثابت(1500 rpm)، در موتور تك سيلندر با چندين مرتبه تكرار پذيري جهت اطمينان از صحت نتايج مورد آزمايش و ارزيابي قرار گرفت. كاهش گازهاي آلاينده خروجي از اگزوز و همچنين عملكرد مشابه با سوخت ديزل در بارگذاريهاي مختلف، بيانگر توانايي تبديل اين سوخت به يك اختراع و محصول تجاري مي باشد.