اولين گام در سازماندهي اقدامات در برابر آلودگي هوا بدست آوردن تصوير روشني از وضعيت آلودگي از طريق پايش كيفيت هوا است. اندازه گيري آلودگي هوا و درك اثرات آن زمينه ي علمي مناسبي را براي مديريت و كنترل منابع آلودگي هوا ايجاد مي كند. لذا پايش كيفيت هوا نقش مهمي در توسعه ي سياست ها و استراتژي هايي كه در جهت بررسي اجابت قوانين و استانداردها و همچنين رسيدن به اهداف و چشم اندازهاي زيست محيطي مي باشند، بازي مي كند. اندازه گيري ها غلظت آلاينده را در يك نقطه و زمان خاص بيان مي كنند، ولي قادر به پيش بيني غلظت آلاينده در آينده و يا اطلاعات ساير نقاط كه در آن ها اندازه گيري صورت نمي گيرد نيستند. مدل هاي آلودگي هوا ما را در درك چگونگي رفتار آلاينده ها در اتمسفر ياري مي رسانند. به طور كلي مدل كامل قادر خواهد بود، تغييرات زماني و مكاني غلظت آلاينده را با دقت مناسبي براي اهداف كاربردي پيش بيني كند و در نتيجه اندازه گيري امري غيرضروري خواهد بود. روش ارائه شده با در نظر گرفتن تمامي شرايط موثر در پخش آلودگي هوا (هواشناسي، توپوگرافي و...) الگوي پخش آلودگي در اطراف منابع مورد نظر را ارائه مي دهد. با استفاده از اين روش مي توان با كمترين هزينه ميزان غلظت در نقاط مختلف را بدست آورد (بدون نياز به اندازه گيري) و همچنين ميزان تجاوز غلظت آلاينده هاي هوا از استانداردهاي آلودگي هوا را مشخص كرد.

جانمايي ايستگاه هاي پايش كيفيت هوا با حساسيت به منابع آلاينده-- روش هاي موجود براي جانمايي ايستگاه هاي پايش كيفيت هوا عمدتا بدون استفاده از روشي خاص و بر اساس قضاوت هاي تجربي صورت مي گيرد و معمولا فقط جانمايي ايستگاه هاي پايش كيفيت هوا با حساسيت به منابع آلاينده يك معيار و هدف (نمايش ميزان غلطت آلاينده هاي هوا در يك منطقه خاص) براي ايستگاه در نظر گرفته مي شود و نمي توان به مجموعه ي ايستگاه هاي جانمايي شده به عنوان يك شبكه پايش يكپارچه نگريست و در نتيجه اطلاعات بدست آمده از اين ايستگاه ها قابل استفاده براي مديريت يكپارچه ي زيست محيطي يك منطقه ي صنعتي و يا يك كلانشهر نخواهد بود و با توجه به اين كه ايستگاه ها در نقاطي نامناسب جانمايي شده اند، لذا تعداد ايستگاه مورد نياز براي پايش يك منطقه خاص و در پي آن هزينه هاي خريد، نصب و نگه داري ايستگاه ها نيز افزايش خواهد يافت. روش نوآورانه ارائه شده اين قابليت را دارد كه محل و تعداد ايستگاه هاي پايش كيفيت هوا را با توجه به معيارهاي مورد نظر مسئولين، براي يك ناحيه بهينه كند و شبكه اي با كمترين تعداد ايستگاه و بالاترين دقت در نمايش كيفيت هواي ناحيه ايجاد نمايد.

انتخاب تعداد و محل ايستگاه هاي پايش كيفيت هوا اطراف يك منطقه صنعتي-- روش هاي موجود براي جايگذاري ايستگاه هاي پايش كيفيت هوا عمدتا بدون استفاده از روشي خاص و بر اساس قضاوت هاي تجربي صورت مي گيرد و معمولا فقط يك معيار و هدف (نمايش ميزان غلطت آلاينده هاي هوا در يك منطقه خاص) براي ايستگاه در نظر گرفته مي شود و نمي توان به مجموعه ي ايستگاه هاي جانمايي شده به عنوان يك شبكه پايش يكپارچه نگريست و در نتيجه اطلاعات بدست آمده از اين ايستگاه ها قابل استفاده براي مديريت يكپارچه ي زيست محيطي يك منطقه ي صنعتي نخواهد بود و با توجه به اين كه ايستگاه ها در نقاطي نامناسب جانمايي شده اند، لذا تعداد ايستگاه مورد نياز براي پايش يك منطقه خاص و در پي آن هزينه هاي خريد، نصب و نگه داري ايستگاه ها نيز افزايش خواهد يافت. روش نوين ارائه شده اين قابليت را دارد كه تعداد و محل ايستگاه هاي پايش كيفيت هوا را در اطراف يك منطقه صنعتي با در نظر گرفتن چند آلاينده طوري انتخاب كند كه: 1- با كمترين تعداد ايستگاه منطقه ي وسيع تري تحت پوشش قرار مي گيرد به طوري كه ايستگاه هاي جايگذاري شده نماينده كل منطقه مي باشند (هزينه هاي لازم جهت خريد، نصب و نگهداري ايستگاه ها كاهش و دقت و كيفيت اطلاعات خروجي از ايستگاه ها افزايش مي يابد). 2- مجموعه ايستگاه هاي جايگذاري شده، شبكه اي يكپارچه ايجاد مي كنند كه اطلاعات توليد شده توسط اين شبكه قابليت استفاده در مديريت كيفيت هواي منطقه و كنترل منابع را دارا مي باشد.