موسير Allium stipitatum گياهي تك لپه از تيره نرگس Amaryllidaceae و جنس آليوم يكي از مهمترين و اقتصادي¬ترين سبزي¬هاي پيازي در ايران است، اين گونه خوراكي بوده و از خصوصيات دارويي بسيار مهمي برخوردار است. استفاده از كشت بافت به¬منظور تكثير انبوه و توليد تجاري گياه موسير بومي ايران تاكنون گزارش نشده است. در اين پژوهش روش تكثير درون شيشه اي كارآمد به منظور تكثير گونه A. stipitatum از طريق تكثير صفحه پايگاهي پياز بررسي شد. در ابتدا ريزنمونه¬هاي صفحه پايگاهي پياز به منظور استقرار بر روي دو محيط كشت MS و ½MS با غلظت-هاي مختلف هورمون¬هاي BAو NAA و IAA و زغال فعال كشت شدند. نتايج نشان داد بيشترين تعداد ساقه (66/4) در محيط كشت حاوي 1 ميلي¬گرم در ليتر هورمون BA به همراه 5/0 ميلي¬گرم در ليتر NAA به¬دست آمد. همچنين بيشترين رشد طولي ساقه¬ها (32/6 سانتي¬متر) در تيمار هورموني حاوي 2 ميلي¬گرم در ليتر BA و 1 ميلي¬گرم در ليتر NAA مشاهده شد. بيشترين تعداد ريشه (66/1) و همچنين بيشترين طول ريشه¬ها (55/2 سانتي¬متر) در تيمار هورموني حاوي 1 ميلي¬گرم در ليتر IAA به همراه 1 گرم بر ليتر زغال فعال به¬دست آمد. به¬منظور سازگاري گياهان از تيمارهاي مختلف كوكوپيت، پرليت و پيت موس استفاده شد كه تنها 60 درصد گياهان كشت شده در تيمارهاي كوكوپيت، پرليت و پيت موس با نسبت¬هاي (1:1:1 و 1:2:1) زنده ماندند و به گلخانه انتقال و به¬طور طبيعي در گلخانه رشد نمودند. اين پژوهش مي¬تواند راه گشايي براي تكثير سريع اين گياه در حال انقراض باشد.

استفاده از Agrobacterium rhizogenes جهت ايجاد ريشه‌هاي مويين موجب افزايش متابوليت‌هاي ثانويه در گياهان دارويي مي¬شود. در اين تحقيق توليد ريشه‌هاي مويين با تلقيح ريز نمونه‌هاي برگ و كوتيلدون حاصل از گياهچه‌هاي 2 ماهه، توسط سويه‌هاي A4، A7 و 15834 اگروباكتريوم رايزوژنز به دو روش درشت تزريقي و غوطه‌وري انجام شد. حضور T-DNA در لاين‌هاي انتخابي ريشه‌هاي مويين تراريخته توسط PCR تأييد شد. ريشه‌هاي مويين تراريخته به دست آمده در محيط كشت مايع ½MS كشت و سپس به منظور القاي اليسيتور متيل جاسمونات در غلظت-هاي 50 و 100 ميكرومولار و ساليسيليك اسيد در غلظت‌هاي 01/0، 1/0 و 1 ميلي‌مولار در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار كشت داده شدند. محتواي آتروپين و اسكوپولامين ريشه‌هاي مويين تراريخته تحت غلظت‌هاي مذكور توسط HPLC بررسي شد. نتايج نشان داد بهترين ريز نمونه جهت توليد ريشه‌هاي مويين با تلقيح برگ در سويه A4 و كوتيلدون در سويه A7 گزارش شد. روش درشت تزريقي با بيشترين توليد ريشه مويين تراريخته به عنوان برترين روش شناسايي شد. اثر محرك‌هاي ساليسيليك اسيد در غلظت 1/0 ميلي مولار سبب افزايش 3/4 برابري محتواي آتروپين در ريشه‌هاي مويين تراريخته و استفاده از متيل جاسمونات در غلظت‌هاي بالاتر (100 ميكرو مولار) باعث كاهش محتواي آتروپين و اسكوپولامين مي‌شود.

جنس Datura متعلق به خانواده سيب زميني مي¬باشد. گياهان اين جنس به خصوصD. innoxia آلكالوئيد¬هاي فعال بيولوژيكي همچون تروپان آلكالوئيد¬ها را توليد مي¬كنند. در پژوهش حاضر تيمارهاي كشت جنين، خراش با سنباده، آب جوش و خراش ناحيه خروج جنين (قطع سر جنين) بر روي بذور تاتوره انجام شد. سپس ريزنمونه¬هاي جوانه جانبي ساقه، هيپوكوتيل، برگ¬هاي كوتيلدوني (لپه) و برگ به منظور محيط ريشه¬زايي و باززايي به محيط¬ كشت پايه MS همراه با IAA و BA به صورت تركيب باهم و يا تنها كشت داده شدند. نتايج نشان داد تيمار قطع سر جنين، بهترين تيمار براي شكست خواب بذور است. همچنين بيشترين وزن تر اندام هوايي (36/7 درصد) و بيشترين طول ريشه (65/5 %) در محيط حاوي 5/0 ميلي¬گرم بر ليتر BA و 25/0 ميلي¬گرم بر ليتر IAA مشاهده شد. جهت سازگاري گياهان نيز از تيمارهاي مختلف كوكوپيت، پرليت و پيت موس استفاده شد كه تنها 60 درصد گياهان كشت شده در تيمارهاي كوكوپيت، پرليت و پيت موس با نسبت¬هاي (1:1:1 و 1:2:1) زنده ماندند و به گلخانه انتقال و به¬طور طبيعي در گلخانه رشد نمودند. با توجه به مشاهدات اين پژوهش، مزيت مهم استفاده از تكنيك كشت بافت مي تواند راه گشايي براي تكثير سريع اين گياه دارويي باشد.