امروزه مديريت لجن در بسياري از كشورها به عنوان معضل اساسي مطرح است و تصفيه خانه آب جلاليه تهران نيز از اين مقوله مستثني نمي باشد. اين تصفيه خانه كه يكي از بزرگترين تصفيه خانه هاي آب در تهران مي باشد. روزانه حجم عظيمي از لجن هاي شيميايي را توليد مي كند كه با مشكل مديريتي مواجه هستند. در بخشي از تحقيق انجام شده در دانشكده مهندسي عمران-محيط زيست دانشكاه اميركبير، با طرح مراحل مختلف آزمايشگاي و تعليل نتاج، بررسي جامعي در رابطه با پتانسيل استفاده مجدد از لجن تصفيه خانه آب جلاليه تهران در حذف رنگزاي اسيد قرمز ١١٩ از جمله پرمصرف ترين رنگزاها در صنايع نساجي ايران به عمل آمده است. نتايج براي نمونه هاي حاوي رنگزاي اسيد قرمز ١١٩ ساخته شده در شرايط آزمايشگاهي، بازدهي بيشتر از ٩۵ درصد را با غلظت بسياركم لجن 236/68 ميلي گرم بر ليتر در pH بهينه 3/5 و غلظت اوليه رنگزاي 65/91 ميلي گرم بر ليتر از خود نشان داده است. از آنجا كه مقدار مصرفي لجن براي رسيدن به شرايط بهينه حذف بسيار پايين مي باشد، اين طرح قابليت كاربرد در صنعت را داشته و مي تواند بطور قطع در كاهش هزينه هاي مديريتي لجن در تصفيه خانه آب جلاليه موئر باشد و همچنين در تصفيه خانه هاي فاضلاب به عنوان ماده منعقدكننده بسيار ارزان قيمت در حذف رنگزاي مورد مطالعه مورد استفاده قرار گيرد.

‏يكي از ‏مشكلاتي كه امروزه بسياري از صنايع در كشورهاي مختلف با ان رو به رو هستند، حجم انبوهي از پسماندهاي توليد شده در اين صنايع مي باشد كه علاوه بر مشكلات دفع و هزينه هاي ان مي تواند ضررهاي جبران ناپذيري به محيط زيست وارد نمايد. بدين منظور د‏ر اين طرح لجن نهايي حاصل از كارخانه مذكور و خاكستر حاصل از آن، به عنوان جاذبي براي حذف يكي از رنگزاهاي پركاربرد در صنايع نساجي ايران با نام ١٩ Reactive Blue ‏( ١٩RB) به كار گرفته شده است. لازم به ذكر است رنگزاها يكي از آلاينده هاي موجود در صنايعي چون نساجي هستند كه تخليه آنها از طريق فاضلابهاي صنعتي وشهري، خطرات جبران ناپذيري ايجاد مي نمايد. ‏بر اين اساس تاثير جاذبهاي مورد نظر در دو مرحله روي پساب مصنوعي ساخته شده با اب مقطر و پساب واقعي حاصل از يك واحد رنگرزي مورد بررسي قرار گرفتند. لجن و خاكستر حاصل از آن در شرايط بهينه براي پساب مصنوعي بازدهي بالاي 90% ‏از خود نشان دادند. همچنين بازدهي براي پساب واقعي (با غلظت ۵ ‏برابر نسبت به حالت بهينه) براي لجن و خاكستر ان به ترتيب حدود 75% و 60% به دست آمد كه با توجه به غلظت بالاي پساب رقم قابل ملاحظه اي مي باشد.

‏يكي از آلاينده هاي موجود در صنايعي مثل نساجي، رنگزاها مي باشند كه تخليه آنها از طريق فاضلابها خطرات جبران ناپذيري به انسانها و محيط زيست وارد مي نمايد. يكي از روشهاي حذف رنگزا كه سالهاي اخير مورد توجه محققين قرار گرفته است، استفاده از روش جذب به وسيله جاذب هاي ارزان قيمت و غير متداول حاصل از پسماندهاي مختلف مي باشد. كارخانه صنايع چوب وكاغذ مازندران كه بزرگترين صنعت توليد كاغذ در ايران مي باشد، يكي از صنايعي است كه روزانه حجم عظيمي از پسماندهاي جامد را توليد مي كند. به اين منظور در اين عملكرد پسماند چوب حاصل از كارخانه مذكور به عنوان جاذب با استفاده از فاكتورهاي موثر در فرايند جذب جهت حذف رنگزاي ١٩ Reactive Blue ‏( 19‏RB ‏) مورد بررسي قرار گرفته است. ‏آزمايشها براي نمونه هاي پساب ساخته شده در شرايط ازمايشگاهي (ساخته شده با آب مقطر) و پساب واقعي يكي از واحدهاي رنگرزي انجام گرفتند. نتايج، بازدهي حدود 85% را براي پسماند چوب به عنوان جاذب روي پساب مصنوعي در شرايط بهينه آزمايشگاهي از خود نشان داده است. همچنين بازدهي براي پساب واقعي در شرايط بهينه آماري با اختلاف حدود 10% به ميزان حدود 87% به دست آمده است.

براي توليد سلولز، از منابع طبيعي آن استفاده مي‏شود. از آن جايي كه سلولز حاوي ناخالصي‏هاي زيادي نظير ليگنين، پكتين، همي‏سلولز، پروتئين و چربي است، نياز به پخت دارند؛ از آن جايي كه محلول پخت حاوي ليگنين تجزيه شده، همي‏سلولز، پكتين و پروتئين هيدروليز شده مي‏باشد، شباهت بسيار زيادي به مواد هيوميكي داشته و در اين اختراع از پساب پخت سلولز براي توليد هيوميك‏اسيدها استفاده شده است. از طرفي پساب توليد شده از پخت پنبه به علت قلياييت بالا، براي محيط زيست زيان آور بوده و حذف اين پساب مشكلات زيست‏محيطي را حل مي‏كند. در اين اختراع از سه روش مختلف استفاده شده تا هيوميك‏اسيدهاي موجود در پساب پخت پنبه به صورت جامد يا مايع استخراج شود. در روش اول از اسيد براي تنظيم اسيديته محلول استفاده شده و محلول به عنوان هيوميك‏اسيد قابليت استفاده دارد. در روش دوم اسيديته پساب توسط اسيدهاي آلي يا معدني در محدوده اسيدي تنظيم شده تا هيوميك‏اسيدها به صورت جامد رسوب كند و توسط صافي هيوميك‏اسيدها از پساب حذف خواهد شد. در روش سوم اسيديته پساب در محدوده خنثي تنظيم شده و از جاذبي يوني براي جذب هيوميك‏اسيدها استفاده مي‏شود و پس از ته‏نشين شدن مواد، از صافي براي جدا كردن هيوميك‏اسيدها استفاده مي‏شود.

روشي براي جذب مواد رنگزا از پساب با استفاده از شفيره ابريشم

در اين اختراع 4 - آمينو - 9- اتانوئيك اسيد 1- 8 - نفتال ايميد با اسيد سولفوريك و نيتريت سديم دي آزونه شده و با N و N - دي اتيل متانولوئيدين كوپل مي گردد. ماده رنگزاي سنتز شده در يك ديسپرس كننده بر پايه ماده فعال سطحي غير يوني ديسپرس شده و برا رنگرزي الياف غير آبدوست مثل پلي استر به روش دما بالا به كار رفته است. بررسي قابليت رنگرزي ماده رنگزاي سنتز شده بر روي الياف پلي استر نشان داد كه ماده رنگزاي سنتز شده قابليت رنگرزي خوبي بر روي الياف پلي استر دارد. اين ماده رنگزا بر روي الياف غير ابدوست رنگ قرمز مايل به آبي ايجاد مي كند و داراي ثباتهاي عمومي نسبتا خوب است.