حفاظت از زير ساخت هاي حياتي و دستاورد هاي كشور كه با صرف هزينه هاي بسيار ساخته شده اند ، امري ضروري مي باشد، لذا براي كاهش آسيب پذيري زيرساخت ها و سازه هاي پر اهميت راهبردي و عملياتي در برابر سلاح هاي دشمن ، معمولاً آنها را به عمق مناسبي از زمين منتقل مي نمايند. اما دشمن عمده ضعف را در هدف‌هاي مستحكم همچون سازه هاي امن زيرزميني نقاطي مانند ورودي‌ها، خروجي‌ها و نظاير آن مي‌داند، زيرا ورودي اين تاسيسات زيرزميني عميق تنها راه ارتباطي اين تاسيسات با سطح زمين مي باشند كه در صورت شناسايي و مورد هدف قرار گرفتن اين ورودي ها، نفرات و تجهيزات در اين فضاهاي زيرزميني محبوس مي شوند و اين تاسيسات كارايي خود را از دست مي دهند. در ورودي اين سازه ها جهت جلوگيري از ورود امواج انفجار به داخل فضا هاي زيرزميني از موج گير ها استفاده مي شود ، كه كارايي كافي در از بين بردن امواج انفجار را ندارد . لذا در اين اختراع هدف ايجاد سازه اي الحاقي به موج گيرها مي باشد تا كارايي آنها را بطور چشم گيري افزايش دهد. از جمله نكات قابل توجه اين سازه مي توان به اين موضوع اشاره نمود كه علاوه بر كاهش خود بخودي موج انفجار و دمپ نيروي آن ، باعث مسدود شدن درب يا راهرو ها در ادامه مسير سازه اشاره نمود. نكته ديگر عكس العمل تضميني و بلافاصله سازه همزمان با تهديد بوجود آمده مي باشد. البته ضرورت و ميزان حركت سازه با طراحي نوع غلطك پيش بيني شده در سازه قابل محاسبه و تنظيم خواهد بود تا با رسيدن نيروي انفجار به سقف تعيين شده سازه عكس العمل مناسب را نشان دهد. با حركت سازه به داخل فضاي موج گير محل مقابل درب يا راهرو سازه اصلي همزمان شروع به حركت نموده و بطور خودكار موجبات مسدود نمودن فضا آغاز مي گردد و پس از برخورد به انتهاي فضاي موج گير استقرار يافته ، موج بازگشتي راهي بجز امتداد ورودي نخواهد داشت و بصورت كامل از سازه خارج مي گردد. به اين ترتيب خواهيم ديد اين چنين سازه اي مي تواند فضاي زير زميني را از خطرات ناشي از حملات و انفجار ( حملات انساني ) و حتي ورود احتمالي سيلاب ( بلاياي طبيعي ) حفظ نمايد. ضمن اينكه در مقايسه با طرح هاي قبلي ثبات و دوام بيشتري در ادامه تهديد از خود نشان خواهد داد. از اين طرح مي توان براي مسدود نمودن چندين ورودي در جهات مختلف ( بدنه ، سقف و حتي كف ) استفاده نمود .

پدافند غيرعامل، مجموعه اقداماتي است كه انجام مي شود تا در صورت بروز جنگ و يا بلاياي طبيعي، آسيب احتمالي به حداقل ميزان خود برسد. يكي از مهمترين اهداف اجراي طرح هاي پدافند غيرعامل در حوزه¬هاي مختلف، كاهش آسيب¬پذيري نيروي انساني در برابر تهديدات انسان ساخت مي¬باشد. از جمله اين تهديدات حملات تروريستي و جملات هوايي موشكي غير مستقيم به ساختمان¬هاي مهم است. در حملات تروريستي با توجه به كنترل شديد و جلوگيري از افراد ناشناس به داخل ساختمان¬هاي مهم و حساس، اين حملات بصورت ايجاد انفجار در محوطه ساختمان مي¬باشد كه در نتيجه¬ي آن امواجي ايجاد خواهد شد. در اثر اين امواج اگر شيشه¬هاي پنجره¬ها بعنوان آسيب پذيرترين قسمت حد واسط فضاي درون و برون ساختمان از استقامت كافي برخوردار نباشد مي¬تواند بصورت تركش به سمت افراد پرتاب شود و باعث آسيب شديد به آنها شود و همچنين بعلت نيروي زياد اين امواج ممكن است به تجهيزات داخلي ساختمان هم آسيب زيادي وارد شود. در اين طرح ابداعي جهت جلوگيري و كاهش موج انفجار به داخل ساختمان از دو بخش تشكيل شده است. بخش اول شامل پنجره هوشمند با شيشه ضد انفجار به همراه جك¬هاي هيدروليكي در اطراف آن جهت دمپ و ميرا كردن موج انفجار و ديگري قطعه فلزي هوشمند كه در قسمت بالايي پنجره تعبيه شده است. قسمت اول جهت جلوگيري از ورود موج بوسيله دمپ با جك، قسمت دوم به منظور جلوگيري از ايجاد مكش در اثر برگشت پنجره بعد از دمپ شدن نيروي انفجار مي¬باشد. نحوه عملكرد به اين صورت است كه در اثر برخورد امواج انفجار به پنجره ساختمان، پنجره با شيشه¬هاي خود بصورت يكپارچه عمل مي¬كند و بوسيله جك¬ها كه در چهارگوشه آن قرار دارد نيروي انفجار را با حركت به داخل فضاي ساختمان دمپ كرده و پس از دمپ كامل و در هنگام برگشت به مكان اوليه، قطعه¬ي الحاقي بالاي پنجره به صورت گيوتين به پايين حركت مي¬كند و به جاي پنجره در نماي ساختمان قرار مي¬گيرد. با اين حركت ضمن ايجاد ايمني در برابر انفجارهاي بعدي از ايجاد مكش در هنگام برگشت پنجره به حالت اوليه جلوگيري خواهد شد. . به اين ترتيب پنجره به همراه شيشه¬ي ضد انفجار در انفجار اول مانع از ورود موج به داخل ساختمان شده و قطعه فلزي با پوشش كامل پنجره علاوه بر جلوگيري از مكش، فضاي داخلي ساختمان را از امواج انفجارات احتمالي بعدي در امان نگه مي¬دارد. همچنين مزيت استفاده از شيشه ضد انفجار از بين بردن تركش هاي شيشه ها مي¬باشد زيرا اين شيشه فقط خرد شده و به صورت تركش نيز به اطراف پرتاب نمي گردند.. به اين ترتيب خواهيم ديد، اين سيستم مي¬تواند بدون تغيير در فرم و شكل نما افراد و تجهيزات داخل ساختمان را از خطرات ناشي از حملات تروريستي و يا حتي حملات موشكي غيرمستقيم حفظ نمايد. ضمن اينكه اين سيستم با بكارگيري قطعه¬ي الحاقي در صورت ادامه تهديد مي¬تواند در مقايسه با طرح¬هاي قبلي تلفات انساني و آسيب پذيري به تجهيزات داخلي ساختمان را به كمترين مقدار خود برساند.

دربهاي ضد انفجار معمول، داراي مشكلاتي نظير تكنولوژي بالا و غير بومي ساخت، هزينه بسيار سنگين ، دشواري حمل از محل ساخت به محل نصب و ... مي باشند. درب اختراع شده علاوه بر اينكه مشكلات فوق را ندارد، عملكرد بهتري از خود در برابر اثر موج انفجار و حتي سلاح هاي نفوذي نشان مي دهد. نحوه ساخت و عملكرد به اين ترتيب است كه پس از ايجاد فضاي كروي درون تونل ورودي، عمليات قالب بندي كره بتني كه حالت نيمه پر دارد آغاز مي شود. سپس بتن ريزي صورت مي گيرد و فرم درب شكل مي گيرد. فرم درب به اين شكل است كه در حالت بسته، قسمت محدب آن به سمت فضاي خارج است. به منظور باز كردن درب، كره توسط موتور الكتريكي تعبيه شده حول محور قائم مركزي شروع به چرخش 90 درجه مي كند. در اين شرايط قسمت خالي (تهي) كره به سمت بيرون قرار گرفته، افراد و تجهيزات وارد آن مي شوند و بسته به شرايط ورودي يا به مسير خود ادامه مي دهند يا منتظر چرخش 90 درجه ديگر مي مانند تا به سمت وروئي اصلي هدايت شوند. از ديگر مزاياي اين درب مي توان به عدم نياز به ساخت دو درب ضد انفجار متوالي، فرم محدب كه بهترين عملكرد را در برابر موج انفجار دارد، اجراي درجا ، ايجاد حداكثر امنيت كنترل ورود و خروج و ... اشاره كرد. اين درب را مي توان در حالات مختلفي از ورودي، كنج و ... به كار برد بسته به شرايط قابليت انعطاف دارد.

خلاصه دستگاه ووودي و خووجي اضطراري به فضاي زيرزميني اين دستگاه از بخش هاي اصلي سرسره ي ورودي، پلكان خروجي، سيستم چرخاننده وضعيت و سيستم قفل تشكيل شده است. دستگاه فوق قادر است افراد را با حدكثر سرعت و در كمترين زمان ممكن به فضاي زيرزميني انتقال دهد. بدين شكل كه افراد با سر خوردن روي سرسره ي ورودي به درون فضاي امن وارد مي شوند و بر روي تشك فرود، فرود مي آيند. براي بالا آمدن، اما ديگر نمي توان از سرسره استفاده نمود از اينرو مكانيزمي مي بايست طراحي مي شد كه اين دستگاه كاربري خروجي نيز داشته باشد. به همين جهت از ايده ي شفت گردان كه كه وضعيت سرسره را به پلكان تبديل كند، استفاده گرديد. اين گردش هم با استفاده از نيروي الكتريكي و هم نيروي مكانيكي(دستي)مي تواند اتفاق بيفتد. براي ثابت نمودن وضعيت سرسره يا پله، از قفلي ساده استفاده گرديده كه با نيروي كمي قابليت ثابت نمودن و آزاد نمودن دستگاه از پايين يا بالا را دارد. با آزاد نمودن قفل و گردش ١٨٠ درجه اي دستگاه، وضعيت دستگاه از سرسره به پلكان و بالعكس تبديل مي گردد. روشهاي سابق ورود به فضاي زيرزميني عبارت بودند از: پلكان) برقي –معمولي( آسانسور)بالابر)، نردبان و رمپ. سرعت انتقال روشدستگاه پيشنهادي از تمام روشهاي قبل بيشتر است. سيستم دوكانه)برقي مكانيكي) دستگاه از منظر پدافند غيرعامل بسيار مناسب مي باشد و با توجه به ازدحام افراد به هنگام ورود به فضاي امن زيرزميني از ايمني قابل قبولي براي انتقال افراد برخوردار است. بيشترين كاربرد براي اين دستگاه را مي توان براي فضاهاي امن زيرزميني نظير پناهگاهها، مراكز راهبردي و حياتي زيرزميني و... متصور بود.

حفاظت از زير ساخت هاي حياتي و دستاوردهاي كشور كه با صرف هزينه هاي بسيار ساخته شده اند، امري ضروري مي باشد، لذا براي كاهش آسيب پذيري زيرساخت ها و سازه هاي پراهميت راهبردي و عملياتي در برابر سلاح هاي دشمن، معمولاً آنها را به عمق مناسبي از زمين منتقل مي نمايند، سازه هاي زيرزميني از قبيل مترو، تونل و ... با توجه به ماهيت انتقالي بودنشان و دسترسي داشتنشان به تمام نقاط پناهگاه يا شهر، داراي يك نقطه ضعف بزرگ مي باشند، ورود سيلاب يا آلودگي به هر نقطه از مسير، باعث گسترش آن به تمام نقاط تحت پوشش مي شود. از طرفي به علت دسترسي كشورهاي همسايه به سلاح هاي شيميايي و كشتار جمعي و يا تامين شدن كشورهاي مهاجم توسط دشمنان ديرين جمهوري اسلامي ايران و يا حتي عوامل طبيعي از قبيل سيلاب و نشت گاز، جلوگيري وسعت تخريب و ايمن نگاه داشتن اين فضاها به صورت مسدود نمودن در محل هاي قبل و بعد از نقطه بحران، بسيار حياتي مي باشد. لذا در اين اختراع هدف، ايجاد سازه اي الحاقي مي باشد تا به عنوان يك نقطه قطع، بطور چشم گيري امنيت مسير هاي انتقالي را افزايش دهد. از جمله نكات قابل توجه اين سازه مي توان به اين موضوع اشاره نمود كه علاوه بر كاهش موج انفجار و دمپ نيروي آن، باعث مسدود شدن درب يا راهروها در ادامه مسير و ايزوله كردن مسير قبل و بعد بحران مي شود. نكته ديگر عكس العمل تضميني سازه همزمان با تهديد بوجود آمده مي باشد. سازه مورد نظر از يك شفت كه قابل حركت بر روي ريل يا هر نوع مسير دلخواه مي باشد ساخته شده، در سقف اين شفت سه عدد سازه به عنوان درب اطمينان تعبيه شده كه سازه اول به صورت هوشمند فعال خواهد شد و سازه هاي بعدي به صورت مكانيكي و با فعال شدن درب اول فعال مي شوند. وظايف سازه ها به ترتيب جلوگيري از موج انفجار و تقليل انرژي موج يا ضربه وارده، هوابند كردن مسير و جلوگيري از موج انفجار و دمپ انرژي مي باشد. بين سازه اول و دوم و همچنين سوم و دوم، دمپرهايي از قبل تعبيه شده و در سازه دوم سيستم مكانيكي وزني جهت تزريق چسب يا هر ماده هوابند ديگر قرار دارد. بعد از وقوع بحران سازه اول به صورت هوشمند آزاد شده و در شفت توانايي حركت تا تكيه گاه قبل از سازه دوم را دارد، البته بايد ذكر شود اين حركت برروي غلتك هاي اصطكاكي مي باشد كه بر حسب نياز طول حركت را مي توان طراحي كرد، سازه دوم به عنوان حفاظ ايزوله فعاليت مي كند و از لحاظ مقاومتي مي توان دست پايين طراحي شود كه پس از فعال شدن و قرارگيري در محل با توجه به رفتاري كه از آن مد نظر است شروع به تزريق ماده هوابند در شيارهاي اطراف خود مي كند و بدين ترتيب از نفوذ سيلاب، گاز شيميايي و سمي ناشي از بمباران ها و هر ماده ديگري جلوگيري مي شود تا حادثه و آسيب به نفاط ديگر فضاي زيرزميني منتقل نشود و در نهايت سازه سوم كه به علت تقارن، رفتاري همانند سازه اول دارد. به اين ترتيب خواهيم ديد اين چنين سازه اي مي تواند از فضاي زير زميني در برابر خطرات ناشي از حملات و انفجار و حتي ورود احتمالي سيلاب محافظت نمايد. ضمن اينكه در مقايسه با طرح هاي قبلي ثبات و دوام بيشتري در ادامه تهديد از خود نشان خواهد داد. با توجه به يكپارچه بودن سازه مي توان آنرا بعد از بحران بسيار سريع و كم هزينه از مسير خارج نمود و پس از تعمير و يا ترميم دوباره آنرا به محل مورد نظر منتقل كرد.

اين سيستم به منظور انتقال بارها در فضاهاي زير زميني در مسيرهاي افقي و عمودي مورد استفاده قرار مي گيرد روش هاي قديمي موجود داراي مشكلاتي از قبيل محدوديت در حركت بارها (افقي يا عمودي بودن) زمانبري زياد و هزينه هاي فراوان و ... مي باشد . روش كار بدين صورت است كه ابتدا ريل ها را در نونل هاي فضاي زير زميني نصب كرده سپس سيستم انتقال نيروي الكتريكي آن را كه از موتور الكتريكي و يك دسته تشكيل شده را بر روي مجموعه قرار مي گيرد. محل هايي نيز در تقاطع ها به منظور تغيير مسير در نظر گرفته شده است كه در نتيجه امكان حركت افقي و عمودي را امكان پذير مي كند سرعت انتقال بار در اين سيستم بسيار بالا بوده و برخلاف تمامي سيستم هاي ديگر امكان استفاده همزمان از چندين دستگاه در نقاط مختلف را ميسر مي سازد.

اين دستگاه از بخش هاي اصلي سرسره ي ورودي (صفحات فايبرگلاس) سيستم خودكار و دستي براي جابجايي صفحات تشك هاي هواي مخصوص ايمني فرود سامانه تكيه گاهي در نظر گرفته شده در ديواره هاي راه پله و سطوح حركتي تشكيل شده است. دستگاه فوق قادر است افراد و ابزار را با حداكثر سرعت و در كمترين زمان ممكن به فضاي زير زميني انتقال دهد. همچنين سيستم حاضر با كمترين تغييرات و در كوتاهترين زمان ممكن با حداقل هزينه قابليت اجرايي لازم را دارا مي باشد. بدين شكل كه افراد با سر خوردن روي سرسره ي ورودي به درون فضاي امن وارد مي شوند و بر روي تشك هوايي مخصوص فرود مي آيند. براي بالا آمدن اما ديگر نمي توان از سرسره استفاده نمود از اينرو مكانيزمي مي بايست طراحي مي شد كه اين دستگاه كاربري خروجي نيز داشته باشد. به همين جهت از ايده ي حاضر كه قابليت تبديل هر سطحي را به سرسره دارد و بالعكس استفاده گرديد. اين تغيير سطح هم با استفاده از نيروي الكتريكي و هم كمترين نيروي مكانيكي (دستي) به لحاظ نوع سامانه هاي موجود مي تواند اتفاق بيفتد. براي ثابت نمودن وضعيت سرسره يا پله از قفلي ساده استفاده گرديده كه با نيروي كمي قابليت بازشوييي و جمع شوندگي را دارد. روش هاي سابق ورود به فضاي زيرزميني عبارت بودند از: پلكان (برقي - معمولي) ، آسانسور (بالابر) نردبان و رمپ سرعت انتقال روش دستگاه پيشنهاد از تمام روشهاي قبل بيشتر است. سيستم دو گانه (برقي - مكانيكي) دستگاه از منظر پدافند غير عامل و سادگي آن بسيار مناسب مي باشد و با توجه به ازدحام افراد به هنگام ورود به فضاي امن زير زميني از ايمني قابل قبولي براي انتقال برخوردار است. و همچنين در شرايط عادي به منظور انتقال تجهيزات و ابزار به فضاهاي زير زميني قابليت بهره برداري دارد. بيشترين كاربرد براي اين دستگاه را مي توان براي فضاهاي زيرزميني نظير پناهگاهها مراكز راهبردي و حياتي زير زميني و حتي متروها متصور بود.