: يائسگي يك دوره فيزيولوژيك در زندگي زنان بوده وآشكارترين نشانه¬ي آن بصورت توقف كامل قاعدگي حداقل به مدت يك سال و در پي فقدان فعاليت فوليكول¬هاي تخمدان و كاهش استروژن تعريف شده است. يكي از علائم آزاردهنده مرتبط با كاهش سطح استروژن در دوران يائسگي تغييرات آتروفيك اپيتليوم واژن مي¬باشد، آتروفي واژن، يك رويداد شايع جهاني است كه در زنان يائسه اتفاق مي افتد. پذيرش درمان با استروژن صناعي اندك است وعمده ترين علت آن هم، نگراني هاي مربوط به عوارض اثربخشي آن است. در مقابل، هورمون تراپي سيستميك ممكن است بي اختياري ادراررا بدتر كند اين رژيم درماني حوادث قلبي-عروقي، ترومبوليك، سرطان پستان وهيپرپلازي اندومتر را افزايش داده كه سبب كاهش استفاده از اين روش¬درماني ودر¬¬¬مقابل افزايش تمايل به درمان هاي جايگزين در تسكين علايم يائسگي شده است. گونه‌هاي مختلف گياهان تركيباتي توليد مي‌كنند كه مي‌توانند اثرات هورمون‌هاي استروژني را در جانوران تقليد كنند اين تركيبات كه فيتواستروژن ناميده مي‌شوند ضعيف‌تر از استروژن‌هاي معمولي هستند. فيتواستروژن¬ها بدين صورت تعريف مي¬شوند كه متابوليت هاي ثانويه¬اي كه از نظر ساختماني و عمل شبيه 17-بتا- استرول هستند و موجب ايجاد پاسخ هاي بيولوژيكي در مهره داران مي شوند و يا اينكه تركيباتي غيراستروئيدي كه اثراتي شبيه استروژن را در بدن پستانداران ايجاد مي كنند. مطالعات اپيدميولوژيكي متعددي ثابت كرده است كه شيوع كمتربسياري از بيماري ها در زنان آسيايي به ويژه ژاپني، سنگاپوري و چيني به دليل سطوح بالاي فيتواستروژن ها در رژيم غذايي آنها مي باشد. رازيانه گياهي سرشار از فيتواستروژن¬ مي باشد. توانايي اتصال ايزوفلاون رازيانه به گيرنده¬هاي استروژني بتا تاثير مثبت بر مخاط واژن، حفظ عملكرد اندوتليال عروق، موجب اثرات ضدويروسي، ضدباكتريايي و ضدقارچي ,تاثير مثبت بر دانسيته استخوان، جلوگيري از آترواسكلروز ,كاهش ميزان كلسترول و تري¬گليسريدها بدون افزايش خطر بدخيمي¬هاي رحم و پستان مي¬گردد .\t جهت اثبات عملكرد اين دارو مطالعه كارآزمايي باليني كنترل شده دوسوكور بر زنان يائسه مراجعه كننده به مركزبهداشتي درماني شماره 1 شرق اهواز طراحي و اجرا گرديد. زنان يائسه واجد شرايط كرم واژينال رازيانه را شبي يك اپليكاتور به مدت 8 هفته استفاده ¬كردند. پس از ارزيابي هاي آزمايشگاهي ومعاينات باليني اين درمان گياهي تاثيرمعني داري بردرمان آتروفي واژن وسايرعلائم همراه داشت. طبق بررسي¬هاي به عمل آمده مصرف واژينال رازيانه با هيچ بيماري و داروي خاصي تداخل ندارد ورازيانه شيرين محرك والتهاب آور نبوده وسمي نمي¬باشد. مزاياي كرم فيتواستروژني رازيانه كه در مطالعه انجام شده به اثبات رسيد: 1.\tكرم واژينال رازيانه بر خشكي واژن زنان يائسه تاثير دارد. 2.\tكرم واژينال رازيانه بر متوسط كل درصد شاخص بلوغ سلول¬هاي واژن زنان يائسه تاثير دارد 3.\tكرم واژينال رازيانه بر مقاربت دردناك زنان يائسه تاثير دارد. 4.\tكرم واژينال رازيانه بر كنترل PHواژن زنان يائسه تاثير دارد. 5.\tكرم واژينال رازيانه بر رنگ پريدگي مخاط واژن زنان يائسه تاثير دارد. 6.\tكرم واژينال رازيانه بر افزايش و عملكرد رضايت جنسي زنان يائسه تاثير دارد. ازآنجا كه شرايط خاص فيزيولوژيك بدن زنان سبب شده است كه آنها اساساً در گروه پرخطر و آسيب¬پذير در هر جامعه¬اي محسوب شوند و اين شرايط در دوران يائسگي بيشترهم مي¬شود. لذا سرمايه¬گذاري و بهاي لازم در زمينه ارتقاء سلامت زنان ضروري به نظر مي¬رسد. با توجه به شيوع گسترده آتروفي واژن و عدم وجود هرگونه داروي گياهي واژينال مطالعه حاضر با هدف درمان و كنترل با داروي گياهي انجام گرديد تا بدين ترتيب بتوان با استفاده از درماني¬طبيعي با حداقل عوارض جايگزين مناسبي براي درمان¬هاي هورموني- شيميايي يافت. لذا با توجه به عوارض گسترده و تغييرات هورموني و ايجاد استعداد به انواع سرطانهاي وابسته به هورمونهاي جنسي مانند سرطان پستان و اندومتر به دنبال مصرف داروهاي استروژنيك، عرضه فرآورده هاي طبيعي در اولويت هاي سياستگزاري وزارت بهداشت و اولويت توليد در شركت هاي داروسازي قرار گرفته است. توصيه به مصرف كمكي و در اختيار قرار دادن اينگونه استروژن هاي گياهي نه تنها سبب حفظ سلامت خواهد شد، بلكه از درآمد زايي و بازار مصرف مناسبي نيز برخوردار است.