در اين مطالعه اثر تنظيم‌كننده‌هاي رشد بر كال زايي و ايجاد تنوع سوماكلونال گياه دارويي ريواس (.Rheum ribes L) در شرايط كشت درون شيشه اي بررسي شد. آناليز ژنتيكي پس از استخراج DNA و با استفاده از نشانگر ISSR انجام شد. بيشترين تعداد نوار چند شكل مربوط به آغازگر IS14 با 8 نوار چند شكل و كمترين تعداد نوار چند شكل مربوط به آغازگر IS11 با سه نوار چند شكل بود. ميانگين درصد چندشكلي 2/48 و ميانگين تعداد نوارهاي چند شكل به ازاي هر واحد سنجش برابر 2/5 نوار بوده است. در مورد نشانگرهاي ISSR هر واحد سنجش معادل يك آغازگر مي باشد. بيشترين مقدار Polymorphic Information Content، 5/0 و مربوط به آغازگر IS15 و ميانگين PIC محاسبه‌شده در اين تحقيق 41/0 بود. نتايج حاصل از تجزيه به مؤلفه هاي اصلي نشان دهنده تغييرات موجود توسط مؤلفه اول و دوم (82/53 درصد) و (82/20 درصد) مي باشد. گروهبندي ژنوتيپ‌ها به روش تجزيه خوشه اي و با استفاده از الگوريتم UPGMA انجام شد. در اين مطالعه، ضريب تشابه DICE داراي آمار t منتل برابر 035/3 و بالاترين ضريب همبستگي كوفنتيك 92/0 بود كه نشان دهنده برازش خوب و همبستگي بالا بين ماتريس هاي تشابه و دندروگرام نهايي بر اساس ضريب تشابه DICE مي باشد

موسير Allium stipitatum گياهي تك لپه از تيره نرگس Amaryllidaceae و جنس آليوم يكي از مهمترين و اقتصادي¬ترين سبزي¬هاي پيازي در ايران است، اين گونه خوراكي بوده و از خصوصيات دارويي بسيار مهمي برخوردار است. استفاده از كشت بافت به¬منظور تكثير انبوه و توليد تجاري گياه موسير بومي ايران تاكنون گزارش نشده است. در اين پژوهش روش تكثير درون شيشه اي كارآمد به منظور تكثير گونه A. stipitatum از طريق تكثير صفحه پايگاهي پياز بررسي شد. در ابتدا ريزنمونه¬هاي صفحه پايگاهي پياز به منظور استقرار بر روي دو محيط كشت MS و ½MS با غلظت-هاي مختلف هورمون¬هاي BAو NAA و IAA و زغال فعال كشت شدند. نتايج نشان داد بيشترين تعداد ساقه (66/4) در محيط كشت حاوي 1 ميلي¬گرم در ليتر هورمون BA به همراه 5/0 ميلي¬گرم در ليتر NAA به¬دست آمد. همچنين بيشترين رشد طولي ساقه¬ها (32/6 سانتي¬متر) در تيمار هورموني حاوي 2 ميلي¬گرم در ليتر BA و 1 ميلي¬گرم در ليتر NAA مشاهده شد. بيشترين تعداد ريشه (66/1) و همچنين بيشترين طول ريشه¬ها (55/2 سانتي¬متر) در تيمار هورموني حاوي 1 ميلي¬گرم در ليتر IAA به همراه 1 گرم بر ليتر زغال فعال به¬دست آمد. به¬منظور سازگاري گياهان از تيمارهاي مختلف كوكوپيت، پرليت و پيت موس استفاده شد كه تنها 60 درصد گياهان كشت شده در تيمارهاي كوكوپيت، پرليت و پيت موس با نسبت¬هاي (1:1:1 و 1:2:1) زنده ماندند و به گلخانه انتقال و به¬طور طبيعي در گلخانه رشد نمودند. اين پژوهش مي¬تواند راه گشايي براي تكثير سريع اين گياه در حال انقراض باشد.

موسير (Allium stipitatum) يك سبزي خوراكي بوده و از خصوصيات دارويي بسيار مهمي برخوردار مي باشد. لذا بهينه سازي يك سيستم باززايي و تراريزش كارآمد در اين گياه جهت بهبود و اصلاح آن از طريق مهندسي ژنتيك ضروري است. دراين مطالعه، ريزنمونههاي جنين، طبق پياز و ريشه درون شيشه اي موسير درمحيط كشت MS حاوي غلظت هاي مختلفي از تنظيم كننده هاي رشد NAA، 2,4-D و BA به منظور القاء كالوس و باززايي كشت شدند. ريزنمونه ها با سويه LBA4404 باكتري Agrobacterium tumefaciens داراي پلاسميد pBI121 حاوي ژن گزارشگر gus تراريزش شدند. نتايج نشان داد كه ريزنمونه طبق پياز نسبت به جنين و ريشه كالوس زايي و باززايي بالاتري داشت و بيشترين باززايي (100 درصد) در ريزنمونه طبق پياز و در محيط كشت MS حاوي پنج ميلي گرم در ليتر BA به همراه يك ميلي گرم در ليتر NAA، صورت گرفت. به منظور اثبات حضور ژن gus، واكنش زنجيره اي پليمراز انجام شد و وجود اين ژن را در هر دو ريزنمونه جنين وطبق پياز، كه به آزمون هيستوشيميايي gus پاسخ مثبت داده بودند، اثبات كرد. همچنين عدم آلودگي ناشي از آگروباكتريوم در گياهان تراريخته بااستفاده ازآغازگرهاي اختصاصي ژن virG به كمك واكنش زنجيره اي پليمراز تاييد شد. دراين تحقيق كارايي تراريزش در ريزنمونه جنين 10 درصد و در ريزنمونه طبق پياز6/6 درصد محاسبه شد.

استفاده از Agrobacterium rhizogenes جهت ايجاد ريشه‌هاي مويين موجب افزايش متابوليت‌هاي ثانويه در گياهان دارويي مي¬شود. در اين تحقيق توليد ريشه‌هاي مويين با تلقيح ريز نمونه‌هاي برگ و كوتيلدون حاصل از گياهچه‌هاي 2 ماهه، توسط سويه‌هاي A4، A7 و 15834 اگروباكتريوم رايزوژنز به دو روش درشت تزريقي و غوطه‌وري انجام شد. حضور T-DNA در لاين‌هاي انتخابي ريشه‌هاي مويين تراريخته توسط PCR تأييد شد. ريشه‌هاي مويين تراريخته به دست آمده در محيط كشت مايع ½MS كشت و سپس به منظور القاي اليسيتور متيل جاسمونات در غلظت-هاي 50 و 100 ميكرومولار و ساليسيليك اسيد در غلظت‌هاي 01/0، 1/0 و 1 ميلي‌مولار در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار كشت داده شدند. محتواي آتروپين و اسكوپولامين ريشه‌هاي مويين تراريخته تحت غلظت‌هاي مذكور توسط HPLC بررسي شد. نتايج نشان داد بهترين ريز نمونه جهت توليد ريشه‌هاي مويين با تلقيح برگ در سويه A4 و كوتيلدون در سويه A7 گزارش شد. روش درشت تزريقي با بيشترين توليد ريشه مويين تراريخته به عنوان برترين روش شناسايي شد. اثر محرك‌هاي ساليسيليك اسيد در غلظت 1/0 ميلي مولار سبب افزايش 3/4 برابري محتواي آتروپين در ريشه‌هاي مويين تراريخته و استفاده از متيل جاسمونات در غلظت‌هاي بالاتر (100 ميكرو مولار) باعث كاهش محتواي آتروپين و اسكوپولامين مي‌شود.

جنس Datura متعلق به خانواده سيب زميني مي¬باشد. گياهان اين جنس به خصوصD. innoxia آلكالوئيد¬هاي فعال بيولوژيكي همچون تروپان آلكالوئيد¬ها را توليد مي¬كنند. در پژوهش حاضر تيمارهاي كشت جنين، خراش با سنباده، آب جوش و خراش ناحيه خروج جنين (قطع سر جنين) بر روي بذور تاتوره انجام شد. سپس ريزنمونه¬هاي جوانه جانبي ساقه، هيپوكوتيل، برگ¬هاي كوتيلدوني (لپه) و برگ به منظور محيط ريشه¬زايي و باززايي به محيط¬ كشت پايه MS همراه با IAA و BA به صورت تركيب باهم و يا تنها كشت داده شدند. نتايج نشان داد تيمار قطع سر جنين، بهترين تيمار براي شكست خواب بذور است. همچنين بيشترين وزن تر اندام هوايي (36/7 درصد) و بيشترين طول ريشه (65/5 %) در محيط حاوي 5/0 ميلي¬گرم بر ليتر BA و 25/0 ميلي¬گرم بر ليتر IAA مشاهده شد. جهت سازگاري گياهان نيز از تيمارهاي مختلف كوكوپيت، پرليت و پيت موس استفاده شد كه تنها 60 درصد گياهان كشت شده در تيمارهاي كوكوپيت، پرليت و پيت موس با نسبت¬هاي (1:1:1 و 1:2:1) زنده ماندند و به گلخانه انتقال و به¬طور طبيعي در گلخانه رشد نمودند. با توجه به مشاهدات اين پژوهش، مزيت مهم استفاده از تكنيك كشت بافت مي تواند راه گشايي براي تكثير سريع اين گياه دارويي باشد.