غلظت فسفر در اغلب خاكها بالا مي باشد ولي قابليت فراهمي آن در خاك كم است (Smith et al., 2011). كاهش دسترسي فسفر در خاك اغلب به علت پيوند قوي فسفر با تركيبات آلي و معدني موجود در خاك مي‌باشد (Driessen et al., 2001). در خاك هاي آهكي، كه مقدار قابل توجهي از خاك هاي ايران را تشكيل مي‌دهد، فسفات با يون هاي كلسيم تشكيل تركيب هاي نامحلول مي‌دهد (Aziz et al., 2006). جذب فسفر در ابتدا سريع مي‌باشد و سپس به مرور زمان با تثبيت فسفر در خاك باعث كاهش حلاليت آن مي‌شود ((Wang et al., 2013. جذب و تثبيت فسفر در خاك متأثر از pH محيط است. حداكثر جذب يون فسفات در خاك در pH هاي خنثي متمايل به اسيدي مي‌باشد. فسفر در خاك عمدتاً به صورت دو يون ارتوفسفات اوليه (H2PO4-) و ارتوفسفات ثانويه (HPO42-) قابل جذب است(Xu et al., 2014) . به طور كلي گياهان بيشتر فسفر مورد نياز خود را بصورت يون ارتوفسفات اوليه نسبت به يون ارتوفسفات ثانويه جذب مي‌كنند. به دليل وجود معادن طبيعي در سرتاسر دنيا و ايران، پيش ماده بسياري از كودهاي شيميايي فسفره سنگ فسفات مي‌باشد كه منبعي تجديد ناپذير است (Mahanta et al., 2014). تأثير سنگ فسفات (به خصوص آپاتيت) به عنوان كود شيميايي در بسياري از خاكها به علت حلاليت بسيار كم آن محدود مي‌باشد (Lai and Eberl., 1986; Koppelaar et al., 2013; Prian et al., 2014). تا كنون راهكارهاي متفاوتي در جهت بهينه كردن كاربرد كودهاي فسفره به كار برده شده است. در اين تحقيق اثر افزودن نانوزئوليت اشباع با آمونيوم به همراه كودهاي نانوهيدروكسي آپاتيت بررسي شده است. افزودن زئوليت‌ها به‌ صورت اشباع با آمونيوم از طريق جايگزيني آمونيوم با كلسيم منجر به رها سازي عناصر اصلي مورد نياز گياه مانند، N و P و جذب Ca قابل تبادل براي گياه شد. (RP) Rock Phosphate + NH4+-Zeolite Ca2+-Zeolite + NH4+ +(H2PO4(- اين واكنش شيميايي شامل دو مرحله انحلال و تبادل كاتيون مي‌باشد. به دليل آهكي بودن خاك، اشباع زئوليت با آمونيوم با محلول سولفات آمونيوم انجام شد تا pH خاك را به سمت خنثي هدايت و جدب فسفر بهبود يابد. علاوه بر تاثير زئوليت در انحلال سنگ فسفات، فراواني معادن زئوليت در ايران و دسترسي آسان و مقرون به صرفه بودن استفاده از آن، تخلخل بالاي آن كه باعث جذب رطوبت در مناطق خشك و افزايش جذب فسفر در خاك مي شود از دلايل ديگر استفاده از زئوليت در تركيب كودي بود. لازم به ذكر است كه ايران يكي از بزرگترين صادر كنندگان زئوليت و بنتونيت در خاورميانه مي‌باشد (Hamidpour et al., 2011). نانو هيدروكسي آپاتيت نيز در اين تحقيق به روش شيميايي (رسوبگذاري) ساخته شد. نتايج نشان داد با استفاده از تركيب كودي ساخته شده در مقايسه با كودهاي رايج جذب فسفر به مقدارقابل توجهي بيشتر شد.