ليشمانيازيس از جمله بيماري¬هاي مشترك بين انسان و حيوان و از بيماري¬هاي اندميك كشور محسوب مي¬شود. از ديرباز از گياهان دارويي به منظور درمان بيماري¬هاي مختلف استفاده شده است. در اين مطالعه تجربي اثرات اسانس¬هاي گياهان مرزه و سياه دانه بر روي فرم پروماستيگوت انگل ليشمانيا ماژور بررسي شد. ارزيابي اين مطالعه بر اساس ميانگين انگل¬هاي زنده در فرم پروماستيگوت انگل ليشمانيا پس از مجاورت با غلظت¬هاي مختلف گياهان دارويي و داروي شيميايي گلوكانتيم با دوز مشخص در فواصل زماني مختلف بود. به اين منظور اسانس¬هاي مختلف با نسبت هاي 1/، 2/، 4/، 8/، 2/1، 6/1 و ٢ درصد اضافه شد. گروه¬هاي مختلف اين مطالعه در دماي 26 درجه سانتي گراد درون انكوباتور گرم خانه گذاري و در شرايط يكسان نگهداري شدند. پس از گذشت زمان¬هاي 24 ، 48 و 72 ساعت، انگل¬ها از انكوباتور خارج و تعداد انگل¬¬هاي زنده شمارش شد. نتايج آماري نشان داد كه بين گروه¬هاي مختلف دريافت كننده اسانس-هاي گياهي با داروي گلوكانتيم، اختلاف معني¬داري در كاهش تعداد انگل¬ها وجود داشت. با توجه به افزايش مقاومت¬هاي دارويي به انگل ليشمانيا و وارداتي بودن برخي از داروهاي شيميايي توصيه مي¬شود از اسانس¬هاي گياهي مرزه و سياه دانه به عنوان درمان جايگزين براي كنترل ليشمانيازيس استفاده نمود.

در حال حاضر براي توليد و نگهداري كنه به منظور انجام تحقيقات مختلف نياز به نگهداري حيوان ميزبان كنه و كارگذاري كنه ها بر روي پوست آنها مي باشد كه كاري دشوار و دور از رعايت حقوق حيوانات بوده و امكان آلودگي محيط با كنه ها وجود دارد. به كمك اين دستگاه ميتوان بدونه نياز به وجود حيوان ميزبان كنه ، آن را در محيط آزمايشگاه تكثير و نگهداري نمود و در تحقيقات از آن استفاده كرد. بطور كلي اين دستگاه به شكل يك محفظه استوانه‌ايي شكل است كه داخل آن برروي يك سطح شبيه‌سازي شده همانند پوست تعدادي كنه قرار مي‌گيرد و در زير اين سطح پوست مانند (يا غشا سيليكوني) خون قرار مي‌گيرد. اين خون همراه با ماده ضد‌انعقاد بوده و به منظور جلوگيري از تهنشيني همواره در حال چرخش مي‌باشد .به منظور درك بهتر دستگاه به نقشه فني مراجعه شود.

طي تحقيقات انجام گرفته توسط اين جانب كه نتايج آن در نشرياتJournal of veterinary research (2007 وParasitology research (2007 به چاپ رسيده ابتدا بيماريزائي 11 جدايه قارچي انتوموپاتوژن با منشا متقاوت از نقاط مختلف كشور شامل متاريزيوم آنيزوپليه 3 جدايه بوورياباسيانا 6 جدايه و لكانيسيليوم پاليوته 2 جدايه بر روي مراحل مختلف رشد كنه ها با يكديگر مقايسه گرديد بدين منظور قارچ ها در شرايط دما و رطوبت مناسب در محيط مناسب كشت گرديدند و پس از توليد اسپور سطح محيط ها به منظور جمع آوري اسپورها شستشو و با استفاده از لام نئوبار اقدام به شمارش اسپورها نموده و بدين ترتيب دوزهاي مختلف از اسپور هر كدام از قارچ ها تهيه گرديد. همزمان با آن كنه ها نيز كشت گرديده تا به جمعيت مناسب برسند و اقدام به شناورسازي كنه ها در اسپورها نموده و با توجه به مرگ و مير كنه هاي بالغ خونخورده كه هر 24 ساعت يك بار بررسي مي گرديد و مرگ و مير تخم ومرحله نوزادي آنها از بين 11 قارچ مورد مطالعه 5 قارچ كه داراي كفايت و تاثير بيشتري بودند شامل متاريزيوم آنيزوپليه 3 جدايه IRAN 437C و DEMI001 بووريا باسيانا 1 جدايه IRAN403C و لكانيسيليوم پاليوته 2 جدايه IRAN 518C و IRAN 468C انتخاب شدند و ميزان تاثير غلظت هاي مختلف اسپورهاي قارچي شامل 10 به توان 3 و 10 به توان 5 و 10 به توان 7 اسپور در هر ميلي ليتر بر متغيرهائي چپونه مرگ و مير كنه هاي ماده خونخورده شكست در تخم گذاري كاهش وزن تخم گذاري كاهش درصد از تخم برائي لاروها كاهش تفريخ تخم ها كاهش كفايت توليد مثلي كنه ها به شكل وسيع و جامع مورد مطالعه قرار گرفت. متاريزيوم آنيزوپليه جدايه هاي IRAN437C و DEMI001 به ترتيب باعث 90 و 100 درصد مرگ و مير بين 11- 6 روز پس از تلقيح كنه ها با 10 به توان 7 اسپور در هر ميلي ليتر گرديدند و بوورباسيانا جدايه IRAN403C باعث 70 درصد مرگ و مير در شرايط فوق ولكانيسيليوم پاليوته جدايه IRAN 468C باعث 56/6 درصد مرگ و مير بين جدايه هاي IRAN 437C و DEMI001 و يوورباسيانا جدايه IRAN 403C داراي بيشترين اثر بودند و به عنوان كانديداي كنترل بيولوژيك كنه ها براي اولين بار در ايران معرفي مي گردند.

تهيه وفراوري داروي گياهي ضدانگل برپايه روغن گياه سدر