عنوان اختراع: روش تشخيص سريع وجود مخرب هاي اندوكريني با استفاده از شاخص هپاتوسوماتيك در ماهي ها زمينه فني اختراع: زمينه اصلي اين اختراع فيزيولوژي و علوم نوين مي باشد كه به لحاظ كاربردي در شاخه دانش بهداشت محيط آبي و سلامت محصولات شيلاتي دربخش نيازهاي انساني و زيربخش سلامتي و امنيت غذايي قابل طبقه بندي مي باشد. اين روش به سادگي و مبتني بر اصول علمي با استفاده از شاخص تعيين وضعيت و وزن كبد ( شاخص هپاتو سوماتيك ) به تشخيص سريع تاثير گذاري مخرب هاي اند كريني در بدن ماهي ها بعنوان مدل بيولوژيك مي پردازد. اين روش معيار خوبي براي ارزيابي هاي زيست محيطي و سلامت و بهداشت محيط زيست از منظر وجود مخرب هاي اندوكريني بويژه در رود خانه ها است. در اين روش بر اساس عدد حاصله از سنجش نسبت وزن كبد به وزن بدن چنانچه ان عدد در محدوده هر يك از بند هاي ستون شاخص( طبق جدول داده شده) قرار گيرند نشان دهنده وضعيت تاثير پذيري از مخرب هاي اندوكريني در مخيط خواهند بود. بدين مفهوم كه اعداد كمتر از 1 نشان دهنده عدم وجود مخرب هاي اندو كريني در محيط و اعداد بين 1 و 3 نشان دهنده وجود مخرب هاي اندو كريني درسطح متوسط و اعداد بالاتر از 3 نشان دهنده وجود مخرب هاي اندو كريني درسطح بالا در محيط است. مشكل فني و بيان اهداف اختراع: تلاش بشر براي ارتقاء مصرف و بهبود روند ها و بكار گيري فناوري به منظور زندگي بهتر و سالم تر همه و همه عامل افزايش مواد و تركيباتي در طبيعت هستند كه فيزيولوزي بدن موجودات زنده را تحت تاثير قرار داده و وجود بيش از 8 ميليارد نفرانسان در كره خاكي و بيش از 2 ميليون گونه جانوري را تحديد مي نمايند. از طرفي توليد سالانه 120 ميليون تن انواع آبزيان و ماهي ها كه بخش اعظم ان به غذاي انساني اختصاص دارد نه تنها از منظر پايداري توليد بلكه از جنبه سلامت غذايي تحت تاثير انواع مواد شيميايي به نام مخرب هاي اندو كريني ( تاثير گذار بر هورمون هاي درون ريز بدن ) قرار دارند. امروزه انواع مختلف بيماريها و ناهنجاري ها ازبزرگترين معضلات در جوامع بشري بوده كه به دليل بهره برداري از ابهاي جاري حاوي مخرب هاي اندو كريني و نيز موجودات آبزي درون آن سلامت آبزيان و به دنبال ان انسان را در هر لحظه تهديد مي كنند. سنجش اين گونه تركيبات در طبيعت معمولا بسيار سخت و با صرف هزينه هاي بسيار زياد مواجه بوده و اساسا تا عدم بروز مشكل جدي، زمينه اي براي سنجش مستقيم اين تركيبات در محيط هاي ابي وجود ندارد. با استفاده از روش تشخيص سريع مخرب هاي اندوكريني با استفاده از شاخص هپاتوسوماتيك در ماهي ها مي توان به سادگي و به كرات و در نبت هاي متوالي به ارزيابي محيط هاي ابي بدون صرف هزينه زياد پرداخت 0اولين و مهمترين راه مقابله با اين معضل افزايش توانايي در تشخيص وجود اين گونه تركيبات مضردر بدن ماهي ها بعنوان مدل هاي بيولوژيك (در معرض اب هاي رود خانه اي وانواع مخرب هاي هورموني) مي باشد كه روش فوق با بكار گيري تكنيك ارزيابي سريع شاخص تعيين وضعيت و وزن كبد، توان اگاه سازي جوامع بشري را براي وجود اين گونه تركيبات در محيط هاي ابي را دارد. روش سنجش شاخص كبدي( HSI): شاخص كبدي (HSI) براساس فرمول زيربراي هرماهي محاسبه ميگردد. ×100 كه در آن WL كه وزن كبد (گرم) و W وزن كل بدن ماهي (گرم) است. اين شاخص به هنگام وجود عوامل تخريب گر هورموني در محيط و با ورود به بدن ماهي به دليل تاثير گذاري بر كبد افزايش مي يابد. حال بر اساس عدد حاصله چنانچه ان عدد در محدوده هر يك از بند هاي ستون شاخص قرار گيرند نشان دهنده وضعيت تاثير پذيري از مخرب هاي اندوكريني در مخيط خواهند بود. بدين مفهوم كه اعداد كمتر از 1 نشان دهنده عدم وجود مخرب هاي اندو كريني در محيط و اعداد بين 1 و 3 نشان دهنده وجود مخرب هاي اندو كريني درسطح متوسط و اعداد بالاتر از 3 نشان دهنده وجود مخرب هاي اندو كريني درسطح بالا در محيط است.