خلاصه اختراع :

پودو فیلوتوكسین از جمله مهمترین تركیبات لیگنانی است كه امروزه به عنوان ماده اولیه برای برخی از داروهای ضد سرطانی اهمیت دارویی بسیاری پیدا كرده است. این ماده برای اولین بار در ریزوم گونه Podophyllum hexandrum (از خانواده Berberidaceae) شناسایی شد كه این گونه از جمله گیاهان در حال انقراض می باشد. با توجه به اهمیت اقتصادی این تركیب و افزایش تقاضا، محققین به دنبال دیگر گیاهان تولید كننده این ماده بوده اند كه مشخص شد در بعضی از گونه های جنس Linum انواع مختلف تركیبات لیگنانی تولید می شود و در برخی از گونه های این جنس نیز پودوفیلوتوكسین تولید می شود. گونه های مختلفی از این جنس در ایران پراكنش دارند كه در برخی از آنها پودوفیلوتوكسین سنتز می شود. گونه Linum album نسبت به دیگر گونه های این جنس دارای درصد بیشتری از پودوفیلوتوكسین می باشد و همچنین به دلیل اینكه گونه انحصاری ایران می باشد اهمیت ویژه ای دارد. یكی از روشهایی كه امروزه بیش از هر موضوع دیگر در زمینه بررسی متابولیت های گیاهی مورد توجه قرار دارد، یكی از روشهایی كه امروزه بیش از هر موضوع دیگر در زمینه بررسی متابولیت های گیاهی مورد توجه قرار دارد، روش كشت اندام، بافت و سلول گیاهی است. محققین با استفاده از این روش سعی می كنند تا تولید متابولیت های ثانویه با ارزش در گیاهان را افزایش دهند. دستوری ژنتیكی گیاه با استفاده از Agrobacteruum rhizogenes نیز یكی از روشهای موفق در فنون كشت بافت و بیوتكنولوژی برای تولید متابولیت های مهم می باشد. ریشه های موئین نتیجه تلقیح قطعات گیاهی با Agrobacteruum rhizogenes می باشند كه در این نوع كشت ها می توان متابولیت های ثانویه بیشتری نسبت به ریشه طبیعی گیاه تولید نمود. ریشه های موئین با دو ویژگی ثبات ژنتیكی و رشد سریع در محیط ساده فاقد هورمون برای تولید تركیبات ثانویه گیاهی مناسب معرفی شده اند. در این پروژه ایجاد ریشه های موئین از گیاه Linum album و تولید لیگنانهای مهم از جمله پودو فیلوتوكسین و 6- متوكسی پودوفیلوتوكسین توسط آنها طرح ریزی شد. در ابتدا، كشت استریل قطعات گیاه راه اندازی شد و سپس به تلقیح آنها توسط Agrobacteruum rhizogenes اقدام شد. تراریخته شدن آنها و ایجاد ریشه های موئین واقعی نیز بوسیله روشهای آزمایشگاهی اثبات گردید و محیط كشت مناسب تكثیر آنها بدست آمد. مقدار تولید لیگنانها در لاین های مختلف ریشه های موئینه بررسی شد و لاین برتر انتخاب گردید. در نهایت مشخص شد كه ریشه های موئین به مراتب حاوی مقدار بیشتری 6- متوكسی پودوفیلوتوكسین (MPTOX) هستند و از نظر مقدار پودوفیلوتوكسین نیز قابل مقایسه با كشت سلولی می باشند. بنابراین استفاده از این ریشه های موئین و كشت آنها به جای كشت سلول، به منظور تولید این تركیبات مهم در مقیاس تجاری و اقتصادی پیشنهاد می شود.