استفاده از مدل¬هاي آزمايشگاهي در بيشتر پژوهش¬هاي ژئوتكنيكي ضروري است. در اين پژوهش¬ها پارامترهاي مختلف¬ تأثيرگذار در مساله در شرايط معين مورد بررسي قرار مي¬گيرد. به اين منظور ساخت مدل آزمايشگاهي با پارامتر هاي اوليه معين ضروري است. ساخت مدل¬هاي خاكي با تراكم نسبي مشخص و تكرارپذيري ساخت آنها، امري تعيين كننده در نتايج آزمايش¬ها است. به اين منظور، روشهاي مختلفي براي ساخت نمونه¬ها و مدل¬هاي فيزيكي در مهندسي ژئوتكنيك پيشنهاد شده است [1, 2] كه به طور كلي مي¬توان به سه روش كوبشي ، لرزشي و بارشي اشاره كرد. در بين اين روشها، روش بارشي [3] مورد توجه بيشتر پژوهشگران قرار گرفته است، كه از دلايل آن مي¬توان به دستيابي به دامنه وسيعي از تراكم¬هاي نسبي و همچنين سرعت بالاي ساخت در مدل¬هاي فيزيكي اشاره كرد. روش بارشي را مي¬توان به سه دسته زير تقسيم¬بندي كرد [4]. - بارش در هوا - بارش به وسيله مكش - بارش در آب در اين بين روش بارش ماسه در هوا كاربرد بيشتري در پژوهش¬هاي آزمايشگاهي پيدا كرده است كه براي آماده كردن مدل-هاي فيزيكي براي تست¬هاي سانتريفيوژ، ميز لرزه و نمونه¬هاي سه محوري به كار برده مي شود. در اين روش ماسه از طريق يك خروجي در پايين مخزن نگهداري آن به درون نمونه يا ظرف مدل سقوط مي¬كند. با توجه به اشكال مختلف خروجي در پايين مخزن ماسه، روشهاي مختلف بارش ماسه به صورت زير معرفي شده¬اند: - خروجي با اشكال مختلف به صورت تكي يا چندتايي - خروجي الك به صورت تكي يا چند تايي - خروجي به صورت يك شكاف طولي پژوهشگران زيادي به مطالعه خروجي¬هاي تكي يا چند¬تايي پرداخته¬اند و عوامل تاثيرگذار بر تراكم نسبي خاك در اين روش را مورد بررسي قرار داده¬اند [1, 2, 5, 6]. اين پژوهشگران با تغيير در شكل خروجي، ابعاد، ارتفاع بارش و تعداد خروجي به مطالعه تأثيرات آن¬ها پرداخته¬اند. روش ديگري كه توسط پژوهش¬گران به صورت گسترده مورد استفاده قرار گرفته است، استفاده از الك¬هاي تكي يا چند تايي است[7, 8]. در اين روش الك¬ها در زير ظرف حاوي ماسه قرار مي¬گيرند و ماسه پس از خروج از مخزن و عبور از الك¬ها به داخل ظرف نمونه سقوط مي¬كند. درروش ديگر، ماسه از طريق يك خروجي به صورت شكاف طولي در زير مخزن خارج مي¬شود. اين روش به بارش پرده‌اي معروف است و توسط پژوهشگران اندكي مورد بررسي قرار گرفته است [9, 10]. اين پژوهش به معرفي دستگاه نيمه اتوماتيك بارش پرده¬اي ماسه مي¬پردازد. اين سيستم كه در آزمايشگاه مكانيك خاك دانشگاه فردوسي مشهد طراحي و ساخته شده است، قادر است لايه¬هاي ماسه را با يكنواختي و تكرارپذيري بسيار بالا، در محدوده وسيعي از تراكم¬هاي نسبي بازسازي نمايد. همچنين نتايج آزمايش دستگاه توسط ماسه 161 فيروزكوه، كه به عنوان ماسه مرجع در پژوهش¬هاي ژئوتكنيكي از آن استفاده مي¬شود، ارائه خواهد ¬شد. از مهمترين مزاياي اين دستگاه مي توان به موارد زير اشاره كرد : 1- با توجه به اين كه عوامل تعيين كننده در تراكم نسبي ماسه در اين دستگاه ( ارتفاع بارش، ضخامت پرده و سرعت حركت پرده)، به دقت قابل تنظيم است، دستگاه بارش پرده¬اي ساخته شده مي¬تواند در محدوده وسيعي از تراكم¬هاي نسبي، مدل¬هاي فيزيكي خاكي را بازسازي نمايد. 2- اين دستگاه قادر است كه بازسازي مدل¬هاي فيزيكي خاك را در تراكم نسبي معين را با دقت بسيار بالا تكرار كند. 3- با توجه به اينكه عرض پرده بارش برابر عرض جعبه مدل است و همچنين سرعت حركت پرده و ارتفاع بارش به دقت قابل تنطيم است، مدل خاكي داراي يكنواختي بسيار بالايي در عرض، طول و ارتفاع جعبه مدل مي¬باشد. در اين پژوهش تأثير پارامترهاي مختلفي نظير ضخامت پرده بارش، ارتفاع بارش و سرعت حركت پرده بر تراكم نسبي ماسه مورد بررسي قرار گرفته ¬است و نتايج آن به صورت نمودارهايي ارائه و مورد بررسي قرار گرفته است. - منابع [1] Rad N, Tumay M. FACTORS AFFECTING SAND SPECIMEN PREPARATION BY RAINING. ASTM Geotechnical Testing Journal. 1987;10(1). [2] Presti DL, Pedroni S, Crippa V. Maximum dry density of cohesionless soils by pluviation and by ASTM D 4253-83: A comparative study. ASTM geotechnical testing journal. 1992;15(2):180-9. [3] Kolbuszewski, J.J. An Experimental Study of the Maximum and Minimum Porosities of Sand. Proceedings of the 4th International Conference on Soil Mechanics and Foundation Engineering, Rotterdam, 21-30 June 1948, 158-165. . 1948. [4] Lagioia R, Sanzeni A, Colleselli F. Air, water and vacuum pluviation of sand specimens for the triaxial apparatus. Soils and foundations. 2006;46(1):61-7. [5] Dave TN, Dasaka SM. Assessment of portable traveling pluviator to prepare reconstituted sand specimens. Geomechanics and Engineering. 2012;4(2):79-90. [6] Zhao Y, Gafar K, Elshafie MZEB, Deeks AD, Knappett JA, Madabhushi SPG. Calibration and use of a new automatic sand pourer. International conference; 6th, Physical modelling in geotechnics; 2006; Hong Kong 2006. p. 265-72. [7] Cresswell A, Barton M, Brown R. Determining the Maximum Density of Sands by Pluviation. ASTM geotechnical testing journal. 1999;22(4):324-8. [8] Miura S, Toki S. A Sample Preparation Method and Its Effect on Static and Cyclic Deformation-Strength Properties of Sand. Soils and Foundations. 1982;22(1):61-77. [9] Lo Presti D, Berardi R, Pedroni S, Crippa V. A New Traveling Sand Pluviator to Reconstitute Specimens of Well-Graded Silty Sands. Geotechnical Testing Journal. 1993;16(1). [10] Stuit HG. Sand in the geotechnical centrifuge: TU Delft, Delft University of Technology, 1995.