زالوها جزو كرمهاي حلقوي و از شاخه Annelidae و رده Hirudina محسوب شده و تاكنون حدود 676 گونه از آنها در سرتاسر جهان مورد شناسايي قرار گرفته است. بخش اعظمي از گونه هاي زالو در نواحي مختلفي از جمله قاره هاي اروپا، آفريقا و آسيا پراكنده اند. در كشور ما وجود بيش از 45 گونه از خانواده هاي مهم زالو در آبهاي شيرين رودخانه ها و آبهاي لب شور در بخشهاي جنوبي درياي خزر گزارش شده است. شواهد حاكي از آن است كه زالوهايي كه تحت عنوان زالوي طبي در سرتاسر جهان از آنها ياد مي شود، شامل 5 گونه بوده كه از مهمترين آنها مي توان به Hirudo medicinalis اشاره نمود. اين گونه بومي ايران بوده و اغلب در استانهاي شمالي كشور از جمله گيلان و مازندران زيست مي كند. از گذشته هاي دور تاكنون از زالوي طبي در طب سنتي در درمان طيف گسترده اي از بيماريها از جمله واريس، آكنه و جوش، سينوزيت و ... در نقاط مختلف دنيا استفاده به عمل مي آيد. در حال حاضر خواص درماني خارق العاده تركيبات زيست فعال موجود در بزاق دهان زالو در مجامع علمي پزشكي معتبر جهان مورد تاييد واقع شده است. بر همين اساس استفاده از تركيبات مذكور در علوم پزشكي مدرن به عنوان يك رنسانس جديد مورد توجه قرار گرفته است. به طوريكه اخيرا در اغلب كلينيكهاي جراحي پيوند اعضاء در سطح بين المللي از زالوها به عنوان يكي از اركان اصلي در ترميم هرچه بهتر و سريعتر بافتهاي پيوندي و اتصال عروق استفاده به عمل مي آيد. با وجود اهميت زياد اين گونه ارزشمند، گسترش آلودگيهاي زيست محيطي و صيد بي رويه زالوها به منظور بهره برداري از آنها در زمينه هاي مختلف پزشكي، بيوشيمي، سم شناسي، صيادي و ... در جهان، موجب شده تا اين گونه مهم در ليست موجودات در معرض خطر انقراض قرار گيرد. علاقه زيادي در سطح بين المللي براي تكثير و پرورش زالوي طبي و استفاده از آن در علوم مختلف (از جمله پزشكي، داروسازي و...) ايجاد شده است. با اين حال مطالعات محدودي در ارتباط با شرايط بهينه پرورش اين گونه در سطح بين المللي صورت گرفته است. در عين حال نتايج مطالعات مذكور با موفقيت چنداني همراه نبوده است. به علاوه با وجود احداث مراكز تكثير و پرورش زالوي طبي در كشور، هيچ گونه مطالعه مدوني در زمينه بيوتكنيك پرورش و به ويژه تهيه جيره هاي غذايي مناسب براي توليد انبوه زالو در منابع معتبر علمي منتشر نشده است. با توجه به خلاءهاي گسترده موجود در اين زمينه، در مطالعه حاضر براي اولين بار در سطح بين المللي از يك جيره غذايي مدرن به منظور توليد انبوه آزمايشگاهي زالوي طبي استفاده به عمل آمد. اين پژوهش در قالب دو آزمايش طراحي و به مرحله اجرا درآمد. در آزمايش اول حضور پرميكس مواد معدني در آب، خاك و آب و خاك با استفاده از 4 تيمار (يك تيمار شاهد و سه تيمار آزمايشي) در قالب يك طرح كاملا تصادفي انجام شد. نتايج آزمايش مذكور نشان داد كه بستر آب و خاك فاقد پرميكس مواد معدني كه از محيط زيست طبيعي زالو تهيه شده بود به عنوان مناسبترين بستر براي پرورش زالوي طبي عمل مي كند. با استناد به نتايج آزمايش اول، آزمايش دوم با استفاده از محيط پرورش طبيعي شامل آب و خاك (فاقد پرميكس مواد معدني) و همچنين تلفيق خون تازه گاو با 3 عامل اصلي (A) محلول آب پنير و عسل در دو سطح 3 و 6 ميلي ليتر، (B) نوكلئوتيد در دو سطح 0/5 و 1 گرم و (C) پرميكس ويتامينه در دو سطح 1 و 2 گرم به عنوان جيره غذايي در 9 تيمار (يك تيمار شاهد و هشت تيمار آزمايشي) و در قالب يك طرح فاكتوريل (2×2×2) طراحي و اجرا شد. نتايج آزمايش مذكور نشان داد كه استفاده از جيره غذايي تلفيقي در مقايسه با جيره غذايي شاهد موجب بهبود معني دار شاخصهاي زيستي مهم (رشد و توليدمثل) در زالوي طبي گرديد (0/05≥P). آناليز نتايج آزمايش دوم با استفاده از يك طرح كاملا تصادفي نشان داد كه تيمار 8 (6 ميلي ليتر محلول آب پنير و عسل، 0/5 گرم نوكلئوتيد و 1 گرم پرميكس ويتامينه) به عنوان بهترين جيره انتخابي موجب بهبود معني دار شاخصهاي رشد و توليد مثل در زالو در مقايسه با تيمار شاهد شد (0/05≥P). شواهد حاكي از آن است كه به كارگيري نتايج اين پژوهش نقش بسزايي در استفاده از تركيبات زيست فعال در جيره هاي غذايي موجودات مختلف از جمله آبزيان خواهد داشت. اين مهم در مطالعات انجام شده در اين زمينه در گذشته، تا حدود زيادي مغفول باقي مانده بود. بر همين اساس اين پژوهش مي تواند زمينه مناسبي را براي تجاري سازي توليد انبوه زالوي طبي در ايران و استفاده گسترده از اين موجود ارزشمند در صنايع مختلف از جمله علوم پزشكي مدرن فراهم نموده و در عين حال از انقراض آن جلوگيري نمايد.