وضع حمل كه به معني به دنيا آوردن كودك است،مستلزم تغيير و تحولات متعددي در عملكرد رحم و سرويكس است.چند ساعت آخر حاملگي انسان،با انقباضات رحمي كه سبب اتساع سرويكس و راندن جنين به مجراي زايمان مي شوند،همراه است.در پاسخ به اين انقباضات،سگمان تحتاني نرم و سرويكس متسع مي شوند و در نتيجه ،لوله اي بسيار متسع را مي سازند كه ديواره نازكي دارد و از طريق آن جنين به خارج هدايت مي شود. اندازه گيري ديلاتاسيون سرويكس جهت تعيين ميزان پيشرفت زايمان و بررسي روند ليبر ضروري مي باشد. در حال حاضر اندازه گيري ديلاتاسيون سرويكس با انگشت فرد معاينه كننده انجام مي گيرد كه اين اندازه گيري كاملا subjective بوده و از فردي به فرد ديگر متفاوت است. استفاده از ابزاري كه در عين بي خطري ، ساده و كم هزينه بوده وقابل استريل باشد و در ضمن قادر باشد ميزان باز شدن سرويكس را با دقت تعيين نمايد ضروري به نظر مي رسد. با قرار دادن اين دستگاه در ست زايمان تشخيص صحيح زمان ورود به active phase امكان پذير شده و بنابراين از طولاني شدن مرحله اول ليبر جلوگيري مي شود. آموزش به دستياران زنان و دانشجويان مامايي با استفاده از اين دستگاه راحت تر و قابل اجراتر بوده و از بروز اختلاف نظر در ليبر جلوگيري مي نمايد،كه بدين ترتيب زمان انتقال مادر به اتاق زايمان مشخص شده و از بروز آسيب هاي وارده به مادر به دليل تشخيص نا صحيح ديلاتاسيون سرويكس و در نتيجه انتقال پيش از موعد وي به تخت ژنيكولوژي جلوگيري مي شود. همچنين عدم توافق در ميزان ديلاتاسيون سرويكس به عنوان مانع عظيمي بر سر راه امور تحقيقاتي و پژوهشي بوده كه به نظر مي رسد استفاده از اين وسيله اين مشكل را مرتفع مي سازد.

مسأله تنظيم خانواده در جهان اولين بار در سال 1912 توسط خانم Senger و دوستانش در آمريكا مورد توجه قرار گرفت و با تلاش‌هاي پيگير و مجدانه اين گروه اتحاديه بين‌المللي برنامه‌ريزي شده والدين (International Planned Parenthood Federation-IPPF) در سال 1952 تشكيل گرديد. پس از آن به تدريج اين امر مورد توجه سازمان جهاني بهداشت نيز قرار گرفته و در سال 1974 در كنفرانس جهاني جمعيت در بخارست بر تنظيم خانواده به عنوان اساس بهداشت و سلامت خانواده در جهان تأكيد نمود. در ادامه اين امر در كنفرانس بين‌المللي جمعيت و توسعه (International Conference of Population and Development-(ICPD) كه در سال 1994 با شركت نمايندگان بيش از 180 كشور جهان در قاهره تشكيل شد تمامي دولت‌هاي جهاني موظف گشتند تا امكان دستيابي به خدمات بهداشت باروري شامل تنظيم خانواده و بهداشت جنسي را با كيفيت مناسب تا سال 2015 براي تمامي اقشار جامعه خود فراهم آورند و بيشترين تأكيد بر كشورهاي روبه رشد بود.در حال حاضر يكي از روش‌هاي مطمئن و موقت پيشگيري از بارداري IUD است كه البته شيوع عوارضي مانند خونريزي، درد و عفونت به هنگام استفاده از ‌آن در برخي موارد سبب خارج كردن زودتر از موعد آن مي‌شود .تعيين دقيق طول حفره رحمي يكي از حساسترين و مهمترين مراحل كارگذاري IUD است و هر چه اين اندازه‌گيري با حساسيت بيشتر و توسط ابزاري با دقت بيشتر انجام گردد، ميزان بروز دفع خودبخودي IUD و جابجا شدن آن در حفره رحمي كمتر خواهد بود. و در نتيجه آن ميزان شكست اين روش پيشگيري از بارداري كاهش خواهد يافت. (31،32،33،34) جهت اندازه‌گيري طول حفره رحمي از وسيله‌اي به نام هيسترومتر استفاده مي‌گردد. هيسترومترهاي رايج در كشور ما، از نوع فلزي هستند كه پس از هر بار استفاده، استريل شده و مجدداً براي استفاده در ست كارگذاري IUD قرار مي‌گيرند. استفاده از هيسترومتر شيميايي ساخته شده از مواد كامپوزيت پيشرفته علاوه بر يكبار مصرف بودن دسترسي ما را به طول حفره رحمي آسان مي‌كند و انعطاف پذيري اين ابزار خطر پارگي و سوراخ شدن رحم را بحداقل مي رساند و به نحوي طراحي شده كه در صورتي كه در مواجهه با ترشحات ناحيه سوراخ خارجي رحم قرار گيرد تغيير رنگ در آن ايجاد شود. به اين ترتيب كارگذارنده دقيقا مي تواند عمق رحم را اندازه گيري نمايد و در نتيجه بدنبال آن IUD را در قله رحم قرار دهد و به اين ترتيب احتمال شكست و خطا در آن بسيار كاهش مي يابد چون برخي از IUD ها وقتي دقيقا در قله ي رحم جايگزين نشوند مي توانند با ترشح پروستاگلاندين ها سبب ايجاد انقباظات و بدنبال آن دفع و خروج IUD و يا دردهاي شديد و جابجايي و سوراخ شدگي رحم گردند.

با وجود تلاش‌هاي روزافزون تنظيم خانواده در ايران هنوز 34% حاملگي‌ها ناخواسته بوده و نيمي از اين حاملگي‌ها در طي استفاده از وسايل پيشگيري از حاملگي رخ مي‌دهد كه شايد علت اين امر استفاده ناصحيح يا استفاده از روش‌هاي نامناسب پيشگيري از بارداري براي هر فرد باشد. در حال حاضر يكي از روش‌هاي مطمئن و موقت پيشگيري از بارداري IUD مي باشد. نتايج مطالعاتي كه در مورد هزينه اثربخشي روش‌هاي پيشگيري از بارداري صورت گرفته است، نشان مي‌دهد كه IUD ها از نظر هزينه از مناسب‌ترين ابزار موجود بوده و نيز ضريب شكست پاييني دارد. اما شيوع عوارضي مانند خونريزي، درد، سوراخ شدگي رحم، dislocation ، عفونت، وPID به هنگام استفاده از ‌آن در برخي موارد مي تواند موارد ذيل را به دنبال داشته باشد. 1- عدم بكارگيري اين روش كارآمد 2- خارج كردن زودتر از موعد آن و دفع خودبخودي وسيله 3- مصرف مسكن هاي قوي، آنتي بيوتيك هاي وسيع الطيف و عوارض آنها 4- سقط غير قانوني و سقط عفوني يكي از وسايل مورد استفاده در ست IUD تناكولوم فلزي مي باشد كه در بروز عوارض فوق نقش داردجهت كاهش موارد فوق مخترعين اين طرح تناكولوم يكبارمصرف اصلاح شده راطراحي نمودندكه داراي خصوصيات ذيل ميباشد: 1. وزن سبكتر اين تناكولوم نسبت به تناكولوم فلزي ، باعث مي شود تا فشار كمتري به سرويكس وارد شود در نتيجه بيمار احساس بهتري خواهد داشت در ضمن درد و خونريزي بيمار كاهش مي يابد. 2. انعطاف پذيري اين وسيله باعث مي شود تا كارگذارنده قابليت مانور بيشتري داشته باشد،اين تناكولوم قادر است تا در مسيري كه كمترين مقاومت را دارد لاك شود و كار با آن به مراتب راحتتر است . 3.ماركر متحرك باعث ميشود تا به ميزان كمتري به بافتها آسيب برسدو كارگذارنده بتواند بسته به اندازه سروبكس دندانه 1،2يا3راجهت قفل نمودن انتخاب نمايد.وبيمار درد و خونريزي كمتري را تجربه كند . 4.باعث كاهش انتقال عوامل بيماريزا از جمله HPV ,HIVو برخي انواع هپاتيت مي شود . مطالعات نشان داده اند كه روند استريليزاسيون رايج، آنچنانكه به صورت باليني صورت ميگيرد،نمي تواند اين عوامل را كاملا نابود كند. 5.هزينه هاي استريليزاسيون در روند كارگذاري IUD عملا بطور قابل ملاحظه اي كاهش مي يابد.

فيبروئيدها از نگراني هاي مهم در روند مراقبت بهداشتي زنان هستند، چون شايع ترين انديكاسيون براي انجام هيستركتومي محسوب مي شوند. فيبروئيدها،تومورهاي منوكلونال و خوش خيم سلول هاي عضله صاف ميومتر هستند. ميزان بروز فيبروئيد در 35 سالگي 40% و در 50 سالگي تقريبا 70% است. فيبروئيدها تقريبا هرگز باعث مرگ نمي شوند،اما ممكن است سبب ايجاد موربيديته شوند و بر كيفيت زندگي تاثير چشمگيري اعمال كنند.وجود فيبروئيدهاي زير مخاطي سبب كاهش ميزان باروري و خارج كردن آنها سبب افزايش ميزان باروري مي شود. به علاوه تعدادي از نقايص اسپوراديك دستگاه تناسلي-ادراري وجود دارند كه از امبريوژنز غير طبيعي ناشي مي شوند.نقايص جدي،اغلب سبب مشكلات قابل توجه جنيني و مادري مي شوند .در حال حاضر در معاينه لگني،بر اساس كشف رحم بزرگ ،داراي شكل نامنظم، سفت و غير حساس، فيبروئيد هاي زير سروزي و داخل جداري نسبتا بزرگ تشخيص داده مي شود.شواهدي وجود ندارد كه نشان بدهند معاينه لگن،سبب افزايش تشخيص زودهنگام يا كاهش مرگ و مير مرتبط با سرطان تخمدان مي شود.تشخيص قطعي فيبروئيدهاي زيرمخاطي اغلب مستلزم سونوگرافي انفوزيون سالين، هيستروسكوپي ويا تصويربرداري با رزونانس مغناطيسي است.

تنظيم مواليد يكي از مهمترين مسائل مورد توجه در حوزه بهداشت خانواده است. توانايي تنظيم باروري نيز تأثير قابل توجهي بر ميزان مرگ و مير و ناتوانايي‌هاي مادران، شيرخواران و كودكان دارد و بر همين اساس برنامه‌هاي بهداشت باروري مستلزم روشهايي كارآمد و با حداقل ميزان شكست براي پيشگيري از بارداري و بيماري‌هاي مقاربتي است. به اين ترتيب در طي 30 سال گذشته آسياي جنوبي با افزايش قابل توجه كاربرد روش‌هاي تنظيم خانواده روبرو بوده و ميزان شيوع اين روش‌ها به بيش از 165% افزايش يافته به طوري كه در بسياري از مناطق آسيا، رشد سالانه جمعيت كاهش نشان مي‌دهد. در كشور ايران نيز در حال حاضر در كليه مراكز بهداشتي – درماني دولتي و پايگاه‌هاي بهداشتي شهري، بيمارستان‌هاي دولتي و خانه‌هاي بهداشت روستايي روش‌هاي تنظيم خانواده به طور رايگان به افراد واجد شرايط ارايه مي‌شود دراين ابزار بدون صدمه و پارگي رحم تنها با تغيير رنگي كه در هيسترومتر اتفاق مي افتد مي توان عمق رحم را اندازه گيري نمود.