لیست اختراعات نجمه احمديان چاشمي
گياه دارويي توس Betula Pendula يكي از گونههاي درختي در معرض خطر انقراض در جهان و ايران ميباشد. پوست اين گونه داراي دو متابوليت فعال زيستي ارزشمند بتولين و اسيد بتولينيك ميباشد. خاصيت ضد سرطاني، ضد HIV، درمان افسردگي، ديابت و قند خون از اين دو متابوليت ثانوي گزارش شده است. به علت ممنوعيت قطع گياه توس در ايران استخراج اين دو ماده از گياه امكان پذير نيست. لذا استفاده از تكنيك كشت بافت گياهي ابزاري مناسب براي توليد اين دو ماده است. ريشههاي موئين به علت پايداري زياد در شرايط كشت عاري از هورمون، رشد سريع در مدت زمان كوتاه بافتي مناسب براي توليد متابوليتهاي ثانوي ميباشند. نويسندگان مطالعه حاضر موفق شدند ريشه هاي موئين B. pendula حاوي دو ماده موثره بتولين و اسيد بتولينيك در شرايط درون شيشه اي با استفاده از تكنيك كشت بافت توليد نمايند. افزايش ميزان بتولين (44 برابر شاهد) و اسيد بتولينيك (5/4 برابر شاهد) توسط محرك نانوفيبر كيتوزان از ديگر دستاوردهاي اين تحقيق ميباشد. توليد ريشه با سرعت رشد بالا حاوي بتولين و اسيد بتولينيك بيشتر از ريشه طبيعي گياه، تحقيق را از نظر تجاري و اقتصادي مقرون به صرفه ميسازد.
پودو فيلوتوكسين از جمله مهمترين تركيبات ليگناني است كه امروزه به عنوان ماده اوليه براي برخي از داروهاي ضد سرطاني اهميت دارويي بسياري پيدا كرده است. اين ماده براي اولين بار در ريزوم گونه Podophyllum hexandrum (از خانواده Berberidaceae) شناسايي شد كه اين گونه از جمله گياهان در حال انقراض مي باشد. با توجه به اهميت اقتصادي اين تركيب و افزايش تقاضا، محققين به دنبال ديگر گياهان توليد كننده اين ماده بوده اند كه مشخص شد در بعضي از گونه هاي جنس Linum انواع مختلف تركيبات ليگناني توليد مي شود و در برخي از گونه هاي اين جنس نيز پودوفيلوتوكسين توليد مي شود. گونه هاي مختلفي از اين جنس در ايران پراكنش دارند كه در برخي از آنها پودوفيلوتوكسين سنتز مي شود. گونه Linum album نسبت به ديگر گونه هاي اين جنس داراي درصد بيشتري از پودوفيلوتوكسين مي باشد و همچنين به دليل اينكه گونه انحصاري ايران مي باشد اهميت ويژه اي دارد. يكي از روشهايي كه امروزه بيش از هر موضوع ديگر در زمينه بررسي متابوليت هاي گياهي مورد توجه قرار دارد، يكي از روشهايي كه امروزه بيش از هر موضوع ديگر در زمينه بررسي متابوليت هاي گياهي مورد توجه قرار دارد، روش كشت اندام، بافت و سلول گياهي است. محققين با استفاده از اين روش سعي مي كنند تا توليد متابوليت هاي ثانويه با ارزش در گياهان را افزايش دهند. دستوري ژنتيكي گياه با استفاده از Agrobacteruum rhizogenes نيز يكي از روشهاي موفق در فنون كشت بافت و بيوتكنولوژي براي توليد متابوليت هاي مهم مي باشد. ريشه هاي موئين نتيجه تلقيح قطعات گياهي با Agrobacteruum rhizogenes مي باشند كه در اين نوع كشت ها مي توان متابوليت هاي ثانويه بيشتري نسبت به ريشه طبيعي گياه توليد نمود. ريشه هاي موئين با دو ويژگي ثبات ژنتيكي و رشد سريع در محيط ساده فاقد هورمون براي توليد تركيبات ثانويه گياهي مناسب معرفي شده اند. در اين پروژه ايجاد ريشه هاي موئين از گياه Linum album و توليد ليگنانهاي مهم از جمله پودو فيلوتوكسين و 6- متوكسي پودوفيلوتوكسين توسط آنها طرح ريزي شد. در ابتدا، كشت استريل قطعات گياه راه اندازي شد و سپس به تلقيح آنها توسط Agrobacteruum rhizogenes اقدام شد. تراريخته شدن آنها و ايجاد ريشه هاي موئين واقعي نيز بوسيله روشهاي آزمايشگاهي اثبات گرديد و محيط كشت مناسب تكثير آنها بدست آمد. مقدار توليد ليگنانها در لاين هاي مختلف ريشه هاي موئينه بررسي شد و لاين برتر انتخاب گرديد. در نهايت مشخص شد كه ريشه هاي موئين به مراتب حاوي مقدار بيشتري 6- متوكسي پودوفيلوتوكسين (MPTOX) هستند و از نظر مقدار پودوفيلوتوكسين نيز قابل مقايسه با كشت سلولي مي باشند. بنابراين استفاده از اين ريشه هاي موئين و كشت آنها به جاي كشت سلول، به منظور توليد اين تركيبات مهم در مقياس تجاري و اقتصادي پيشنهاد مي شود.
موارد یافت شده: 3