توسعه مواد غير آنتي بيوتيكي و دوستدار محيط زيست يكي از فاكتورهاي كليدي براي مديريت سلامت در آبزي پروري است. امروزه پروبيوتيك هايي كه توانايي كنترل پاتوژنها و يا بهبود كيفيت آب محل پرورش آبزيان را دارند بعنوان جايگزيني مناسب براي آنتي بيوتيك ها معرفي شده اند. بوشهر اولين استان ايران است كه پرورش ميگو آن آغاز شد. ولي متاسفانه به دليل وقوع بيماري لكه سفيد در مزارع پرورشي ميگو ميزات توليد كاهش چشمگيري يافت، لذا در راستاي نيل به اهداف برنامه راهبردي ميگو پژوهش هايي جهت افزايش ميزان توليد در واحد سطح بر روي ميگوي سفيد غربي با توجه به شرايط اكولوژيك خاص موجود در استان بوشهر صورت مي گيرد. زيرا بدليل شرايط خاص اكولوژيك موجود در اين استان(شوري و دماي بالاي آب) پروبيوتيك هاي تجاري وارداتي اثربخشي خوبي ندارند و همچنين در پژوهشهايي كه در سالهاي قبل بر روي ميگوي سفيد هندي صورت گرفته از روشهاي سنتي بر پايه ويژگيهاي فنوتيپي، فيزيولوژيك و نيازهاي رشد براي شناسايي باكتريها استفاده گشته است كه در مقايسه با تكنيك هاي نوين مولكولي فاقد حساسيت و ويژگي بالا مي باشند. لذا در طي اين پژوهش با جداسازي و شناسايي مولكولي باكتري هاي موجود در دستگاه گوارش ميگوي سفيد غربي و استفاده از روش هاي غربالگري نوين به باكتري هاي بومي سازگار با شرايط اكولوژيك زيستگاه هاي تكثير و پرورش ميگو دست يافتيم كه مي توان از آن ها به عنوان پروبيوتيك مناسب در اين صنعت استفاده نمود و اميد است به كمك نتايج اين پژوهش گامي در جهت تحقق توليد ملي پروبيوتيك بومي در كشور ايران و قطع وابستگي به واردات محصولات ناكارآمد خارجي برداشت.

دستگاه پلاسماي سرد با استفاده از تكنولوژي پلاسماي سرد و تخليه الكتريكي، مولكولهاي اكسيژن موجود در هوا را شكسته و به اكسيژن فعال تبديل نموده و در آب رها مي كند. با هدف معرفي روش جايگزين هيپوكلريت سديم و مقايسه آن با ضد فولينگ هاي زيستي رايج كه در سيستم كلرزني صنايع ساحلي-دريايي استفاده مي شود، آزمون سميت حاد (Lethal Dose %100) سه ماده شيميايي شامل؛ دي اكسيد كلر، هيپوكلريت سديم، هيپوكلريت كلسيم و اكسيژن فعال توليد شده به وسيله دستگاه پلاسماي سرد روي آبزيان مختلف شامل؛ فيتوپلانكتون، زئوپلانكتون، كف زي و ميگو انجام شد. منتايج آزمون سميت كه توسط مخترعين حاضر انجام شد، نشان مي دهد كه قدرت كشندگي اين مواد به ترتيب زير است: اكسيژن فعال > دي اكسيد كلر > هيپوكلريت كلسيم > هيپوكلريت سديم دستگاه پلاسماي سرد توليد كننده اكسيژن فعال با توجه به كارائي بيشتر نسبت به ساير روش هاي مورد بررسي: 1. عدم نياز به مصرف مواد شيميايي مضر 2. جريان برق مورد نياز بسيار كم نسبت به دستگاه هاي ازون ساز موجود 3. دسترسي آسان به ماده اوليه (هوا) 4. سهولت بگارگيري 5. نداشتن مشكلات خوردگي الكترود مانند سيستم هاي كلرزني 6. نداشتن خطرات انفجار مانند سيستم ازون ساز در اولويت نخست بكارگيري به عنوان ابزار ضد بيوفولينگ قرار دارد.

در اين فعاليت اثر پلاسماي سرد اكسيژن فعال بر ميزان فلزات سرب و جيوه و مواد معلق در نمونه ‏هاي آزمايشگاهي و واقعي شامل؛ پساب هاي صنعتي (پالايشگاه چهارم پارس جنوبي‏ ‏در منطقه عسلويه ‏و شركت صنايع دريايي ايران (واحد بوشهر) ‏) و فاضلاب شهر بوشهر مورد بررسي قرار گرفت. محلول ‏هاي 1، 5 و ‏ppm‏ 10 اين فلزات از نمونه استاندارد ساخته شد. غلظت يون هاي فلزي و مواد معلق در ‏سه محلول فوق و سه محلول جمع آوري شده از نمونه هاي واقعي پساب هاي صنعتي و شهري قبل از ‏واكنش و پس از هوادهي نمونه ها در زمان هاي 0.5، 1، 2، 4 و 5 ساعت با استفاده از دستگاه پلاروگراف ‏اندازه گيري شد. حداكثر راندمان دستگاه در مورد حذف فلزات و زمان بهينه هوادهي تعيين شد. جهت ‏اندازه گيري مواد معلق از روش صاف نمودن نمونه ها با كاغذ صافي شماره 0.45 ميكرون و حرارت دادن ‏در دماي 104 درجه سانتيگراد استفاده شد.‏‎ ‎ براي شناسايي اكسيژن فعال، طيف ‏UV-Visible‏ گاز اكسيژن خالص محلول در آب، ازون و آب مقطر دو ‏بار تقطير و اكسيژن فعال با دستگاه طيف سنج ‏Jenway‏ مدل‎ 6800‎‏ بررسي شد و با شواهد طيف هاي ‏موجود مقايسه گرديد.‏

براي اولين بار در ايران نسبت به توليد غذاي مصنوعي مراحل لاروي ميگو اقدام گرديد. يكي از معضلات پرورش مراحل لاروي ميگو، نياز به تامين جيره غذايي مصنوعي از كشورهاي ديگر بوده و اين امر مستلزم صرف هزينه زياد و تلاش جهت دستيابي به غذاي مصنوعي با تاريخ مصرف مناسب مي باشد. در همين راستا و جهت برطرف شدن مشكلات ذكر شده، ابتدا پس از محاسبه مقدار مورد نياز از هر يك از اجزاي غذايي با استفاده از جدول كاري، مواد اوليه با استفاده از ترازوي ديجيتالي با دقت 01/0 گرم توزين، بخوبي آسياب و از الك با چشمه توري مختلف با توجه به مرحله پرورش مراحل لاروي عبور داده شدند. سپس مخلوط اجزاي اوليه غذايي آسياب شده، بمدت 10 دقيقه با استفاده از همزن برقي هم زده شد. در مرحله بعدي، آب با درجه حرارت 60 درجه سانتي گراد به ميزان 40 درصد وزن خشك غذا، روغن ماهي و لستين سويا هر يك به ميزان 1 درصد به مخلوط غذايي افزوده و با همزن با سرعت بالا بخوبي مخلوط گرديدند. سپس آگار را به ميزان 3 درصد به مخلوط غذايي افزوده و بخوبي هم زده و در مرحله بعد مخلوط غذايي، با استفاده از بخاري برقي فن دار خشك و در نهايت با استفاده از الك هاي با چشمه هاي متفاوت نسبت به آماده سازي جيره هاي غذايي مراحل مختلف لاروي اقدام شد. تحقيق در تانك هاي 20 ليتري پلاستيكي با 3 تكرار در هر تيمار و با 1000 عدد ميگو در هر تانك (100 عدد در هر ليتر) از مرحله پروتوزوآي 1 تا پست لارو 15 پرورش داده شدند.

صنعت تكثير و پرورش ميگو يكي از فعاليت هاي عمده آبزي پروري در كشورهاي جهان از جمله ايران مي باشد ولي بيماري، مشكل درجه يك و تأثير گذار بر حيات اقتصادي وپايداري دراز مدت صنعت پرورش ميگو است و با توجه به ميزان برداشت ميگوهاي پرورشي در ايران و به ويژه در استان بوشهر كه قطب پرورش ميگوي كشور مي باشد و همچنين اشتغال زايي و چشم انداز سال هاي آتي اين صنعت در زمينه تامين منابع غذايي، بررسي راهكارهايي براي بهداشت و بهبود شرايط تكثير و پرورش ميگوهاي پرورشي ضروري مي‌نمايد. از ديدگاه مديريتي، همواره پيشگيري از بيماري ها، بهتر از تلاش براي مبارزه ودرمان آنها پس از وقوع است و از سوي ديگر دارويي براي درمان بيماري هاي ويروسي ميگو وجود ندارد لذا محرك هاي سيستم ايمني مي‌تواند نقش مهمي در پيشگيري از بروز بيماري ها داشته باشد. تركيبات پلي ساكاريدي سولفاته به دليل خاصيتِ ضد ويروسي در پيشگيري از بروز بيماري هاي ويروسي به كار مي رود و از آن جاييكه يكي از منابع غني اين تركيبات جلبك هاي قهوه اي مي باشند لذا در اين پژوهش اقدام به جمع آوري و شناسايي جلبك قهوه اي پادينا بورجسني Padina boergesenii از سواحل خليج فارس (به ويژه خور عباسك) شد، سپس جلبك هاي منتقل شده ابتدا با آب جاري شسته شد و كاملاً خشك گرديدند. 20 گرم از جلبك هاي خشك شده در 300 ميلي ليتر آب ديونيزه به مدت 3 ساعت عصاره گيري شد و عصاره حاصل توسط گاز استريل فيلتر گرديد. به منظور جلوگيري از هرگونه تغيير در تركيبات استخراج شده از جلبك ها، عصاره استخراج شده لئوفليزه گرديد همچنين با توجه به توانايي جذب و تجمع بيولوژيك فلزات سنگين توسط جلبك ها و تاثيرهاي منفي اثبات شده فلزات سنگيني مثل سرب بر سيستم ايمني ميگوها، ميزان سرب در عصاره هاي استخراج شده اندازه گيري گرديد كه در رنج نرمال بود. به منظور بررسي اثرات عصاره بر روي ميزان بازماندگي و سيستم ايمني ميگو 1500 قطعه ميگوي سفيد هندي20/1±32/11 گرمي از مزارع پرورش ميگو به ايستگاه تحقيقاتي شغاب انتقال يافته و پس از آداپتاسيون و استرس زدايي، اثر غوطه وري در غلظت هاي 100، 300 و 500 ميلي گرم در ليتر از عصاره جلبكي بر روي ميزان بازماندگي و فاكتورهاي ايمني (تعداد هموسيت كل(THC)، ميزان پروتئين پلاسماي كل(TPP)، فعاليت فاگوسيتي، فعاليت باكتري كُشيِ همولنف و توانايي پاكسازي باكتريايي) ميگوهاي سفيد هندي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصل از اين مطالعه نشان داد كه غوطه ور ساختن ميگوهاي سفيد هندي در 300 ميلي گرم در ليتر عصاره آب گرم جلبك Padina boergesenii به مدت 2 الي 3 ساعت در افزايش THC، TPP، فعاليت فاگوسيتوزي، فعاليت باكتري كُشي و توانايي حذف باكتري مؤثر مي باشد و از عصاره اين جلبك مي توان به عنوان محرك سيستم ايمني و پيشگيري از بروز بيماري ها در صنعت پرورش ميگو بهره برد.